- nowy
- \nowywi, \nowywszy1. «nie zniszczony, niedawno zrobiony, nabyty; świeżo powstały, świeżo założony»
Nowy kapelusz.
Nowe rękawiczki, ubranie.
Nowy samochód.
Nowe meble.
Nowe domy, osiedla.
Rzecz całkiem nowa, prawie nowa, zupełnie nowa.
Wszystko nowe jak z igły.
Dać komuś prezent na nowe gospodarstwo.
Przeprowadzić się do nowego mieszkania.
Sprawić sobie coś nowego.
Sprzedawać rzeczy nowe i używane.
Wyczyszczone buty lśniły jak nowe.
W mieście powstają nowe zakłady pracy.
□ Nowe sitko na kołek (na kołku).2. «taki, który zajął miejsce poprzedniego, następujący po poprzednim, dawnym; inny niż przedtem»Nowy dyrektor, kierownik, szef.
Nowy właściciel czegoś.
Nowy rok (kalendarzowy).
Nowy rok szkolny.
Rozpocząć nowe życie.
Zaprowadzić nowe porządki.
Zanotować czyjś nowy adres, nowy numer telefonu.
Nastały nowe czasy.
Wyrosło nowe pokolenie.
Trzeba z żywymi naprzód iść, po życie sięgać nowe. (Asnyk)
∆ Nowy Rok «pierwszy dzień rozpoczynającego się roku kalendarzowego; obecnie w większości krajów dzień świąteczny - 1 stycznia»∆ Nowy styl (kalendarzowy) «system rachuby czasu według kalendarza gregoriańskiego, obowiązujący obecnie w większości krajów świata»∆ Nowy Testament «zbiór ksiąg religijnych powstałych między połową I a połową II w. n.e., uważanych przez chrześcijaństwo za święte, obejmujący cztery Ewangelie, Dzieje apostolskie, Listy apostolskie i Apokalipsę św. Jana; wraz ze Starym Testamentem wchodzi w skład Biblii»∆ pot. Nowy księżyc «księżyc w nowiu»□ Na Nowy Rok przybywa dnia na barani skok.3. «o ludziach: spotykany po raz pierwszy, dopiero co poznany, świeżo przybyły, będący od niedawna w jakimś środowisku»Nowy kolega, pracownik, uczeń.
Nowy członek stowarzyszenia.
Ktoś nowy, nikomu nie znany.
4. «od niedawna istniejący, wprowadzony; świeżo wynaleziony, odkryty, dotychczas nie znany; nowoczesny, współczesny»Nowe idee.
Nowe obyczaje.
Nowe prądy kulturalne.
Nowa forma.
Nowe znaczenie wyrazu.
Najnowsze wiadomości.
Najnowsze badania, odkrycia, wynalazki.
Najnowszy przebój.
Nowe fasony sukien.
Nowy model samochodu.
Nowy system alarmowy.
Nowy typ urządzenia.
Najnowsze zdobycze techniki.
Ubrany według najnowszej mody.
Robić coś nowym sposobem.
Odkryto nowy pierwiastek.
Dalej, bryło, z posad świata! nowymi cię pchniemy tory. (Mickiewicz)
∆ Nowa fala «nurt w filmie francuskim, powstały pod koniec lat pięćdziesiątych, którego twórcy, dążąc do odrodzenia sztuki filmowej, przedstawiali w sposób niekonwencjonalny głównie psychologiczne, moralne i obyczajowe problemy współczesności»∆ Nowy Świat «kontynenty zachodniej półkuli - Ameryka Północna i Ameryka Południowa»∆ techn. Nowe srebro «stop miedzi z niklem i z cynkiem, o barwie lśniąco srebrzystej, odporny na korozję; używany do wyrobu przedmiotów ozdobnych, nakryć stołowych, sprzętu medycznego itp., stosowany także w przemyśle elektrotechnicznym»5. «następny, kolejny, dalszy»Nowy atak choroby.
Nowy cios, kłopot.
Nowa bieda, trudność.
Nowe zmartwienie.
Nowe wydanie książki.
Zaciągać nowe długi.
Zacząć pisać od nowego wiersza.
Ciągle zadawano nowe pytania.
Przybywali coraz to nowi goście.
6. «zwykle o roślinach lub ich częściach: świeżo wyrosły, świeżo dojrzały; tegoroczny, młody»Nowe pędy, liście.
Nowa trawa.
Nowe zboże.
Nowe ziarno.
nowy, nowa w użyciu rzecz. «człowiek nowy, świeżo przybyły, dopiero co poznany, początkujący w jakimś zawodzie, nowicjusz, nowicjuszka»W klasie były dwie nowe.
Ci nowi nieźle sobie radzą w pracy.
nowe blmw użyciu rzecz. «to, co nowe, nowoczesne, postępowe; nowoczesność, postęp»Budować, tworzyć nowe.
Walka, konflikt starego z nowym.
na nowo, od nowa «od początku, jeszcze raz, ponownie, znowu»Robić coś, zaczynać coś na nowo, od nowa.
Napisać, przepisać coś na nowo, od nowa.
Wszystkiego zapomniał i musiał się uczyć na nowo, od nowa.
◊ Ktoś jakby się na nowo narodził «ktoś odzyskał dobre samopoczucie; ktoś się (znowu) poczuł rześko, zdrowo»po nowemu «w nowy sposób, nowym sposobem, inaczej niż dawniej; nowocześnie»Gospodarować, robić coś po nowemu.
Zacząć żyć po nowemu.
Słownik języka polskiego . 2013.
