odebrać

dk IX, odbiorę, odbierzesz, odbierz, \odebraćbrał, \odebraćbrany - odbierać ndk I, \odebraćam, \odebraćasz, \odebraćają, \odebraćaj, \odebraćał, \odebraćany

1. «wziąć od kogoś swoją rzecz, którą się komuś pożyczyło, podarowało lub którą ktoś zabrał, wziął komuś; odzyskać, dostać z powrotem»

Odebrać od kogoś pożyczoną książkę.

Odebrać zagarnięte przez najeźdźcę ziemie.

Odebrać swoją własność sądownie.

2. «wziąć z powrotem coś, co się komuś dało w jakimś określonym celu - do wykonania, do naprawy, do dyspozycji na jakiś czas itp., zabrać kogoś skądś»

Odebrać bagaż z przechowalni, bieliznę z pralni, od praczki, obuwie od szewca, zegarek z naprawy.

Odebrać komuś kierownicę, ster.

Odebrać sukienkę od krawcowej.

Odebrać skończoną budowlę, most.

Odbierać dziecko z przedszkola, ze żłobka o stałej godzinie.

Odebrać chorego ze szpitala.

3. «przyjąć coś, czego się poprzednio nie posiadało, co zostało komuś przyznane, przydzielone, przeznaczone»

Odebrać listy, paczkę (pocztę) z poczty.

Odebrać telegram.

Odbierać pieniądze na poczcie.

Odebrać pieniądze z kasy.

przen.

Odebrać staranne wychowanie.

4. «ująć, chwycić ręką to, co ktoś daje, podaje; wziąć od kogoś coś, żeby mu ulżyć, pomóc»

Odebrać od kogoś ciężką walizkę, paczkę.

Odebrać od gościa płaszcz, który zdjął.

Odbierać wyładowywane towary, cegłę.

∆ Odbierać dziecko «pomagać kobiecie (rodzącej) przy porodzie, pełnić rolę akuszerki»

∆ Odbierać coś (np. przędzę, tkaninę) z maszyny «zabierać to, co wytworzyła lub przerobiła maszyna»

∆ Odebrać telefon «podnosząc słuchawkę telefonu na sygnał wysłuchać przekazywaną wiadomość; przyjąć wiadomość telefonicznie»

◊ Odbierać ciosy «być uderzanym, bitym»

◊ Odbierać podniety, wrażenia itp. «doznawać podniet, wrażeń; odczuwać coś»

◊ Odebrać przysięgę, przyrzeczenie od kogoś «być poręczycielem czyjejś przysięgi, wysłuchać przyrzeczenia»

◊ Odbierać hołdy, cześć od kogoś «być otaczanym czcią, otrzymywać dowody czyjegoś uznania, szacunku»

◊ Odbierać ukłony «być pozdrawianym, witanym»

5. «pozbawić kogoś jego własności, tego, co ktoś posiada, ma; zabrać przemocą, wydrzeć, zagarnąć; skonfiskować, zarekwirować coś»

Odebrać towar przemytnikowi.

Odebrał koledze pióro.

Partyzanci odbierali okupantowi broń.

∆ Odebrać dziecko rodzicom «pozbawić rodziców praw rodzicielskich, prawa opiekowania się dzieckiem»

∆ Odebrać komuś głos «nie pozwolić komuś przemawiać, mówić»

◊ Odebrać komuś, sobie życie «pozbawić kogoś życia; popełnić samobójstwo»

◊ Oburzenie, wzruszenie itp. odebrało komuś głos; komuś odebrało głos ze wzruszenia, oburzenia itp. «ktoś nie może mówić z powodu silnych wzruszeń; głos się komuś załamuje, więźnie w gardle»

□ Kogo Bóg chce ukarać, temu rozum odbiera.przen.

Upały odbierały chęć do pracy.

6. książk. «doznać jakichś wrażeń, zareagować na coś, co się ogląda, czyta; zrozumieć coś w jakiś sposób»

Jak odebrałeś ten film?

Odebrać właściwie przedstawienie.

7. zwykle ndk, techn. «o aparatach radiowych, telewizyjnych: przyjmować fale elektromagnetyczne ze stacji nadawczej i przetwarzać je na dźwięki, głos i obrazy»

Czyjeś radio nie odbiera trzeciego programu.

Telewizor odbiera źle, dobrze.