otworzyć

dk VIb, \otworzyćrzę, \otworzyćrzysz, otwórz, \otworzyćrzył (\otworzyćwarł), \otworzyćrzony a. otwarty - otwierać ndk I, \otworzyćam, \otworzyćasz, \otworzyćają, \otworzyćaj, \otworzyćany

1. «odemknąć coś zamkniętego przez przekręcenie sprężyny zamka, odkręcenie kurka, odchylenie wieka, odkorkowanie, odpieczętowanie itp.»

Otworzyć bramę, drzwi, okiennice.

Otworzyć kłódkę, zasuwę.

Otworzyć kufer, butelkę, puszkę.

Otworzyć list, paczkę.

∆ Otworzyć sklep, dom towarowy, okienko w biurze itp. «rozpocząć czynności wykonywane przez daną instytucję w godzinach urzędowych»

∆ Otworzyć granicę «znieść zakazy ograniczające swobodny ruch towarów lub ludności między państwami»

◊ Otworzyć drogę, pole do czegoś «stworzyć pomyślne perspektywy dla rozwoju czegoś»

◊ Otworzyć duszę, serce przed kimś «wyjawić komuś swoje najskrytsze myśli, uczucia; zwierzyć się komuś»

2. «rozchylić, szeroko rozewrzeć, rozdziawić»

Otworzyć usta ze zdziwienia.

Pisklęta otworzyły dziobki.

◊ Nie otworzyć ust, gęby «nie odezwać się, nie wziąć udziału w rozmowie»

◊ Otworzyć komuś oczy na coś «ukazać prawdziwy stan rzeczy, pouczyć, uświadomić»

◊ Mieć oczy otwarte «widzieć to, co się dzieje dookoła»

3. «rozpostrzeć, wyciągnąć, rozłożyć»

Motyl otworzył skrzydełka.

Otwierać ramiona.

Otworzyć parasol.

◊ Przyjmować, witać kogoś z otwartymi ramionami, rękami «przyjmować, witać kogoś szczerze, z radością, serdecznie»

4. «założyć, uruchomić, ufundować, utworzyć, zacząć, rozpocząć»

Otworzyć teatr, dom kultury, pracownię, sklep.

∆ Otwierać dyskusję «zawiadomić zebranych o rozpoczęciu dyskusji nad referatem, odczytem itp.»

∆ Otworzyć ogień, kanonadę «rozpocząć strzelanie z broni ręcznej lub z armat»

5. «przeciąć, rozkroić, zwłaszcza operacyjnie, umożliwiając dostanie się do środka»

Otworzyć brzuch, klatkę piersiową.

otworzyć się - otwierać się

1. «zostać otwartym, odemkniętym, odsuniętym»

Drzwi otworzyły się z trudem.

Zamek szuflady otwierał się łatwo.

∆ Drzwi, furtka itp. otwierają się na zewnątrz, do wnętrza itp. «skrzydła drzwi, furtki itp. odchylają się na zewnątrz, do wnętrza itp.»

2. «rozewrzeć, rozchylić się szeroko»

Kwiat otworzył się w cieple.

◊ Otworzyły się komuś oczy na coś «ktoś poznał, uświadomił sobie coś»

3. «o ranie, przetoce itp.: zacząć się jątrzyć»

4. «rozstąpić się, roztoczyć się, ukazać się»

Otworzył się przed nimi piękny widok.

Otworzyły się przed nim nowe perspektywy.