pani

pani
ż I, DCWMs. \panini, B. \paninią; lm D. pań
1. «kobieta»

Starsza pani.

Szykowna, wytworna pani.

Była tu jakaś pani.

2. «forma grzecznościowa, używana przy zwracaniu się do kobiety lub w wypowiedziach o kobiecie, z którą się nie jest w stosunkach rodzinnych, zażyłych, poufałych, zwykle przy imieniu, nazwisku, tytule naukowym, urzędowym czy zawodowym»

Pani Halina.

Pani Nowak.

Pani Nowakowa.

Pani docent.

Pani kierowniczka.

Pani redaktor.

Proszę panią o pomoc.

◊ Proszę pani… «forma używana przy bezpośrednim zwracaniu się do kobiety»
◊ Mówić komuś: pani, per pani, być z kimś na pani «używać oficjalnej, grzecznościowej formy pani przy zwracaniu się do kobiety»
◊ Powtarzać jak za panią matką (pacierz) «powtarzać bezkrytycznie czyjeś zdanie, naśladować bezmyślnie czyjeś postępowanie»
przestarz. Wielmożna pani, jaśnie wielmożna pani «dawna forma tytułowania kobiet wyżej stojących w hierarchii społecznej; dziś w skrócie WPani bywa używane w korespondencji przed nazwiskiem adresatki»
3. «kobieta mająca władzę nad kimś albo nad czymś; władczyni»

Kleopatra, pani starożytnego Egiptu.

Elżbieta I, pani Imperium Brytyjskiego.

◊ Pani sytuacji, położenia, chwili «kobieta, która panuje nad sytuacją, od której coś w danej chwili zależy»
◊ Pani czyjegoś serca, myśli, marzeń «czyjaś ukochana»
◊ Pani siebie, pani swej woli. a) «kobieta opanowana, umiejąca się opanować» b) «kobieta niezależna, postępująca zgodnie ze swą wolą»
◊ Pani u siebie «kobieta, która w miejscu swej pracy, swego działania nie podlega niczyim rozkazom, rozporządzeniom»
hist. Najjaśniejsza pani, miłościwa pani «nakazany etykietą sposób tytułowania władczyni państwa lub żony panującego: królowej, księżnej, cesarzowej»
przen.

Przez całe wieki Anglia była panią mórz.

4. «kobieta stojąca na czele domu, rodziny; gospodyni (dziś używane tylko w stosunkach między chlebodawczynią a pomocą domową, opiekunką do dzieci itp.

Pani wróciła z pracy.

Pani poleciła wykąpać dziecko.

◊ Pani domu «gospodyni, kobieta reprezentująca rodzinę, domowników, szczególnie wobec gości»
5. «bogaczka; dawniej także: właścicielka dóbr ziemskich, magnatka, arystokratka»

Pani wielkich włości.

Udawać panią.

6. uczn. «nauczycielka, zwłaszcza wychowawczyni dzieci w szkole lub w przedszkolu»

Pani od fizyki.

Nasza pani zorganizowała wycieczkę.

7. przestarz. dziś żart. «żona, małżonka»

Pozdrowienia dla twojej pani.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • pani — I {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż III, B. paninią {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} grzecznościowo, oficjalnie o kobiecie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Elegancka, modnie ubrana pani. Toaleta dla pań znajduje się po przeciwnej… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Pani — steht für: Pani, eine Bezeichnung der Pawnee, ein Indianer Stamm der Caddo Sprache Pani (Zeitschrift), eine polnische Zeitschrift Pani ist der Nachname folgender Personen: Knut Pani (* 1956), mexikanischer Maler und Bildhauer Mario Pani Darqui… …   Deutsch Wikipedia

  • Pāṇi — (devanāgarī : वाच्)[1] est un terme sanskrit qui signifie « main ». Dans la philosophie du Sāṃkhya, Pāṇi est l organe d action (karmendriya) de préhension et fait partie des dix indriya externes. Notes et références ↑ The Sanskrit… …   Wikipédia en Français

  • pani — czyjegoś serca zob. serce 7. Pani domu zob. dom 7. Powtarzać coś jak za panią matką (pacierz) zob. matka 5 …   Słownik frazeologiczny

  • Pani — Pani, der Fluß Amu Darja in seinem obern Laufe …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Pani — (Pawnee), nordamerikan. Indianerstamm, der früher zwischen dem Platte und Missouri umherschweifte, jetzt aber (1895: 710 Seelen stark) in Oklahoma wohnt. Die P. bilden mit den Aricari, Caddo, Kansas, Wichita u.a. einen besondern Sprachstamm. Vgl …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • pani — pañí. (Voz caló, de or. indoeuropeo, del sánscr. pānīya, bebida). f. germ. agua. * * * VER pawnee …   Enciclopedia Universal

  • pañí — (Voz caló, de or. indoeuropeo, del sánscr. pānīya, bebida). f. germ. agua …   Diccionario de la lengua española

  • Pani — See Panis for the Rigvedic race of demons. Pani is a surname used in India, found in the state of Orissa. There are two stories how this surname came about. The first one says the great grammar pundit Pāṇini is the ancestor of Panis, and the… …   Wikipedia

  • pani — fran·gi·pani; tym·pani·form; …   English syllables

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”