proch

proch
m III, D. -u; lm M. -y
1. zwykle blm «materiał wybuchowy miotający, mało wrażliwy na bodźce mechaniczne, łatwo zapalny, spalający się powierzchniowo bez detonacji»

Proch strzelniczy.

Nabić, naładować broń prochem.

techn. Proch bezbłyskowy, proch bezpłomienny «proch bezdymny zawierający dodatek substancji tłumiących płomień (np. dodatek soli potasu), co przy strzale zapobiega powstawaniu płomienia wylotowego»
∆ Proch bezdymny «proch strzelniczy zawierający nitrocelulozę jako składnik podstawowy; podczas spalania nie wytwarza dymu; stosowany głównie do wyrobu ładunków broni wojskowej»
∆ Proch czarny «mieszanina azotanu potasowego, siarki i węgla drzewnego, o najniższej spośród materiałów wybuchowych sile wybuchu, wytwarzająca przy spalaniu stosunkowo duże ilości dymu; używana do wyrobu amunicji myśliwskiej, stosowana w pirotechnice, w pracach górniczych itp.»
◊ Strzelać bez prochu «twierdzić coś bezpodstawnie; kłamać»
◊ Wąchać proch; nie wąchać, nie powąchać prochu «brać udział w bitwie, mieć doświadczenie wojenne; nie być ani razu na polu bitwy»
◊ (Coś) pachnie prochem; czuć (gdzieś) proch «można się spodziewać bitwy, strzelaniny, wojny»
◊ (Ktoś) prochu nie wymyśli «ktoś jest mało inteligentny, nie umie samodzielnie myśleć»
2. tylko w lm, książk. «zwłoki ludzkie; szczątki, popioły»

Prochy ludzkie.

Prochy dziadów, pradziadów.

Prochy Nieznanego Żołnierza.

Krypta, mauzoleum z prochami władców.

Urna z czyimiś prochami.

Złożyć czyjeś prochy do grobu.

Prochy (czyjeś) spoczęły na cmentarzu.

3. blm
książk. «o człowieku jako istocie znikomej wobec wszechświata, nic nie znaczącej»
4. blm
książk. «pył, kurz, okruszyna, drobny szczątek czegoś»
tylko we fraz. Strząsnąć, otrząsnąć proch (a. pył) z sandałów, ze stóp «zerwać z dawnym życiem, z jakimś środowiskiem; odżegnać się od czegoś całkowicie»
◊ Zdmuchiwać, zmiatać, usuwać itp. proch przed kimś, sprzed czyichś stóp «być bardzo troskliwym w stosunku do kogoś; być całkowicie uległym wobec kogoś, gotowym do wszelkich usług»
◊ Zetrzeć, rozbić itp. kogoś na proch a. w proch «pokonać, zniszczyć kogoś całkowicie; unicestwić kogoś»
◊ Coś się kruszy, rozsypuje, rozpada w proch (na proch) «coś się kruszy, rozsypuje, rozpada zupełnie, całkowicie, doszczętnie»
5. rzad., zgr. od proszek w zn. 2

Łyknęła proch (procha) od bólu głowy.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • proch — I {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż IIb, D. u {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} materiał wybuchowy miotający, łatwo zapalny, stosowany jako źródło energii ruchu pocisków : {{/stl 7}}{{stl 10}}Proch strzelniczy. Nabić… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Proch — Proch:* means powder ( de. Pulver, yi. פּולווער Pulwer (wikt)) Surnames * Bolesław Proch, a member of the speedway team of Bydgoszcz Polonia Bydgoszcz . * Heinrich Proch * Louise Proch, a daughter of Heinrich; well known singer, actress See also… …   Wikipedia

  • Proch — ist der Name folgender Personen: Heinrich Proch (1809–1878), österreichischer Komponist Walter Proch (* 1984), italienischer Radrennfahrer Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wort be …   Deutsch Wikipedia

  • Proch — Proch, Heinrich, geb. 1809 in Wien, wurde 1834 Violinist an der Hofkapelle daselbst, dann Kapellmeister am Josephstädter Theater, darauf am Hoftheater; beliebter Liedercomponist, setzte Mehres für die Kirche, einige Localsingspiele,… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Proch — Proch, Heinrich, Komponist, geb. 22. Juli 1809 in Böhmisch Leipa, gest. 18. Dez. 1878 in Wien, studierte in Wien die Rechte, bildete sich aber gleichzeitig im Violinspiel aus und widmete sich von 1832 an ganz der Musik. 1837 wurde er als… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • proch — 1. Beczka prochu «obszar, na którym panuje napięta sytuacja, mogąca w każdej chwili doprowadzić do konfliktu zbrojnego»: (...) wśród chłopskiej ludności narastało poczucie krzywdy wynikającej z nowych obciążeń na rzecz wielkiej własności… …   Słownik frazeologiczny

  • Proch — 1. Auf eine slawische Ableitung von Prokop(h) zurückgehender Familienname. 2. Übername zu poln. proch »Pulver«. 3. Herkunftsname zu dem gleich lautenden Ortsnamen (ehem. Brandenburg/jetzt Polen) …   Wörterbuch der deutschen familiennamen

  • Heinrich Proch — Heinrich Proch; Lithographie von Joseph Kriehuber 1840 Heinrich Proch (* 22. Juli 1809 in Wien; † 18. Dezember 1878 in Wien) war ein österreichischer Komponist. Leben …   Deutsch Wikipedia

  • Walter Proch — Walter Proch, durant la Bicyclette b …   Wikipédia en Français

  • Heinrich Proch — (July 22, 1809, Vienna – December 18, 1878, Vienna) was an Austrian composer.Proch studied jurisprudence and completed his training as a violinist in Vienna. From 1834 to 1867, he was a member of the Vienna Hofkapelle. He was also Kapellmeister… …   Wikipedia

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”