ujść

dk, ujdę, ujdziesz, ujdź, uszedł, uszła, uszli, uszedłszy - uchodzić ndk VIa, \ujśćdzę, \ujśćdzisz, uchodź, \ujśćdził

1. tylko dk «idąc przebyć, przejść jakiś odcinek drogi»

Ujść parę kroków.

Ujść kawałek drogi.

2. «o cieczach, gazach: wydalić się, wydobyć się skądś; wypłynąć, wyciec»

Gaz uchodzi przez nieszczelne przewody.

Dym uchodził z pieca szparami.

Powietrze uszło z dętki.

3. «nie pociągnąć za sobą przykrych konsekwencji; udać się»

Wiele mu uchodziło, bo był lubiany.

Coś uszło komuś bezkarnie.

◊ Coś (nie) ujdzie komuś płazem, na sucho «coś (nie) zostanie komuś wybaczone»

4. książk. «odejść, uciec»

Ujść z placu boju.

Ujść skądś niepostrzeżenie.

Ujść prześladowcom, wrogowi.

Ujść pogoni.

Wojska zaczęły uchodzić przed przeważającymi siłami.

◊ Ujść cało, z życiem «zdołać się ocalić, wydobyć, wydostać się z jakiegoś niebezpieczeństwa bez szwanku»

◊ Ujść kary, gniewu, śmierci itp. «uniknąć kary, czyjegoś gniewu, śmierci itp.»

◊ Coś uszło czyjejś uwagi «coś nie zostało dostrzeżone, zauważone; coś (np. błąd) zostało przepuszczone»

5. zwykle dk, pot. «nadać się, okazać się możliwym, stosownym»

Ta sukienka, choć niemodna, jeszcze ujdzie.

Coś ujdzie od biedy.

◊ Coś ujdzie w tłoku «o czymś, co jest ledwie dobre, możliwe, w wystarczającym stopniu dobrane do czegoś, dające się użyć, zastosować»

◊ To nie uchodzi «to nie wypada, to (jest) nieładnie»

6. częściej ndk, pot. «być poczytywanym, branym za kogoś, za coś; mieć opinię jako ktoś»

Uchodził za kobieciarza.

Koniak uchodzi za szlachetny napój.