wynieść

dk XI, \wynieśćniosę, \wynieśćniesiesz, \wynieśćnieś, \wynieśćniósł, \wynieśćniosła, \wynieśćnieśli, \wynieśćniesiony - wynosić ndk VIa, \wynieśćnoszę, \wynieśćsisz, \wynieśćnoś, \wynieśćsił, \wynieśćnoszony

1. «niosąc usunąć coś skądś, wziąć coś skądś i zanieść gdzie indziej»

Wynieść walizki z pociągu.

Wynieść dziecko z płonącego domu.

Wynieść kwiaty na balkon.

Wynieść śmieci.

◊ pot. Wynieść skądś (np. z wojny) całą skórę, zdrowie, życie «uratować się, zachować życie»

◊ Wynosić wiadomości, plotki «rozgłaszać, rozpowiadać na zewnątrz, co się gdzieś dzieje»

□ Kogo nie proszą, tego kijem wynoszą.przen.

Wynieść przyjemne wrażenia z wycieczki.

Wynieść ze szkoły gruntowne wiadomości.

2. «podnieść coś wysoko, do góry, nad coś; zbudować coś nad czymś wysoko; wydźwignąć»

Balon wyniesiony wiatrem pod obłoki.

Wysoko wyniesiony brzeg rzeki.

Rakieta wyniesiona w przestrzeń kosmiczną.

◊ Wynosić kogoś, coś pod niebo, pod niebiosa «bardzo kogoś chwalić, wysławiać czyjeś zalety, zasługi»

◊ Wynieść kogoś, coś na piedestał «uznać kogoś, coś za wielkość, za doskonałość (często przesadnie)»

◊ Wynieść kogoś na tron «uczynić kogoś władcą, ogłosić panującym»

przen. «wywyższyć kogoś, coś, awansować kogoś»

Wynieść wieś do rzędu miasta.

3. «utworzyć pewną sumę, liczbę, ilość wynikającą z obliczeń»

Droga w obie strony wynosi trzy kilometry.

Koszty inwestycji wyniosą przeszło milion złotych.

4. → wynosić

wynieść się - wynosić się

1. częściej ndk «wznosić się, unosić się, ulatywać ponad coś; górować nad czymś»

Wieże kościoła wynosiły się nad drzewa.

2. pot. «wyjść, wyjechać skądś, opuścić jakieś miejsce; wyprowadzić się»

Wynieść się z miasta.

Wynieść się do mniejszego mieszkania.

◊ Wynieść się na tamten świat «umrzeć»

◊ Wynoś się! «okrzyk nakazujący komuś natychmiastowe wyjście; idź precz»

3. → wynosić się