- znieść
- dk XI, zniosę, zniesiesz, znieś, zniósł, zniosła, znieśli, zniesiony, zniósłszy - znosić ndk VIa, znoszę, \znieśćsisz, znoś, \znieśćsił, znoszony1. «zdjąwszy przenieść gdzieś; zestawić, zsadzić»
Znieść dziecko ze schodów.
Znieść rzeczy ze strychu.
Znieść meble z ciężarówki.
Znieść węgiel do piwnicy.
2. «nosząc po kolei zgromadzić wiele czegoś w jednym miejscu; naznosić»Znosić dziecku zabawki.
Znieść cegły na budowę.
∆ Znieść jajko «o ptakach: złożyć jajko, wydać z siebie jajko»przen.Znosić nowinki, plotki.
3. «o prądzie wody, powietrza: sprawić, że samolot, statek, łódź itp. zbacza z drogi, z kursu, unieść, porwać w innym kierunku; o wietrze, prądzie wody, rzece itp.: spowodować, że coś zostanie zerwane, zdruzgotane, rozbite i uniesione przez wodę»Prąd znosi łódź.
Wiatr zniósł szybowiec na północ.
Rzeka zniosła most, kładkę, tamę.
4. częściej dk «zniszczyć, zburzyć całkowicie, doszczętnie, zrównać z ziemią»Znieść miasto z powierzchni ziemi.
5. «unieważnić, skasować coś (często ustawą, zarządzeniem); spowodować zanik, ustanie czegoś»Znieść prawo, zakaz, ustawę.
Dekret zniósł poddaństwo.
6. «wytrzymać coś (ból, przykrość) cierpliwie; poddać się czemuś bez protestu, przetrzymać, ścierpieć coś; z przeczeniem (częściej ndk): nienawidzić, nie cierpieć kogoś lub czegoś, nie móc ścierpieć kogoś lub czegoś»Znieść ból.
Znieść upokorzenie, porażkę.
Znieść dobrze klimat, podróż.
Nie znosić brudu, hałasu.
Nie znosić samotności.
Nie móc kogoś znieść.
Nie móc znieść czyjegoś wzroku.
∆ Znieść coś od kogoś «doznać czegoś od kogoś»∆ Znosić kogoś «tolerować czyjąś obecność, konieczność kontaktów z kimś»◊ Głos, ton nie znoszący sprzeciwu «sposób mówienia, głos, ton stanowczy, bezwzględny, ostry, apodyktyczny»7. przestarz. «zwyciężyć, rozbić, zniszczyć nieprzyjaciela w bitwie»Znieść pułk, wojsko.
Znieść wroga.
8. → znosićznieść się - znosić się1. częściej ndk «tolerować siebie wzajemnie (zwykle z przeczeniem)»Od dziecka się nie znosili.
2. zwykle ndk, fiz. «o siłach: usuwać wzajemnie swoje działanie; powodować pozostawanie ciała w równowadze»3. → znosić się
Słownik języka polskiego . 2013.