oderwać

dk IX, \oderwaćrwę, \oderwaćrwiesz, \oderwaćrwij, \oderwaćrwał, \oderwaćrwany - odrywać ndk I, \oderwaćam, \oderwaćasz, \oderwaćają, \oderwaćaj, \oderwaćał, \oderwaćany

1. «ciągnąc lub szarpiąc odłączyć coś od jakiejś całości, urwać część czegoś; odedrzeć, oberwać»

Oderwać przybitą deskę.

Oderwać listwę od ściany.

Oderwać sobie guzik od płaszcza.

◊ Nie odrywać, nie móc oderwać od czegoś, od kogoś oczu, wzroku «patrzeć na kogoś, na coś bez przerwy, intensywnie; być kimś, czymś bardzo zafascynowanym»

2. «przerwać, zniweczyć kontakt czegoś z czymś; sprawić, że coś przestaje się stykać ze sobą»

Pić coś nie odrywając szklanki od ust.

Oderwał trąbkę od ust.

3. «odłączyć przemocą kogoś, coś od kogoś, czegoś; spowodować przerwanie stosunków między jakimiś osobami»

Oderwać napastnika od ofiary.

Oderwać syna od złego towarzystwa.

◊ Oderwać kogoś od jakiejś czynności (od pracy, od nauki, od książki itp.) «przerwać komuś jakąś czynność, zaabsorbowawszy go czymś innym»

oderwać się - odrywać się

1. «zostać oderwanym od czegoś; odpaść (zwykle z dopełnieniem w celowniku lub nieosobowo)»

Guzik mi się oderwał od palta.

Oderwało się ucho od torebki.

2. «stracić z czymś bezpośrednią styczność, bliski kontakt; odłączyć się, oddalić się od czegoś»

Samolot oderwał się od ziemi.

Oderwał się od swych rywali i wbiegł pierwszy na metę.

◊ Oderwać się od rzeczywistości, od życia, od ziemi «stracić zainteresowanie realnym działaniem, problemami związanymi z rzeczywistością; stać się marzycielem»

3. «zrobić przerwę w jakiejś czynności, przestać coś robić»

Oderwać się od pracy.

Nie móc się oderwać od nawału zajęć.

Odrywała się co chwila od czytania pilnując dziecka.

Oderwij się od wszystkiego i przyjedź.

◊ Nie móc się oderwać od czegoś, np. od książki, od słuchowiska radiowego «być czymś całkowicie zaabsorbowanym, patrzeć na coś, słuchać czegoś z wielkim zainteresowaniem»