związać

związać
dk IX, zwiążę, zwiążesz, zwiąż, \związaćał, \związaćany - związywać ndk VIIIa, \związaćzuję, \związaćzujesz, \związaćzuj, \związaćywał, \związaćywany
1. «wiążąc połączyć końce czegoś»

Związać sznurowadła.

Związać chustkę, szalik pod brodę.

∆ Związać (wstążkę, sznurek itp.) na kokardkę, na supeł, w węzeł «wiążąc uformować kokardę, supeł, węzeł»
◊ pot. Nie móc związać końca z końcem; ledwie, z trudem, móc związać koniec z końcem «żyć bardzo skromnie, mieć mało pieniędzy, nie móc się utrzymać; z trudem się utrzymywać»
◊ przestarz. Związać ręce stułą «o księdzu: dać ślub»
przen.

Ludzie związani ze sobą przyjaźnią, sympatią.

2. «zrobić tobołek z chustki, płachty wiążąc razem jej rogi; przepasać, ściągnąć coś sznurkiem, wstążką itp. wiążąc końce, połączyć kilka przedmiotów wiążąc je razem; przewiązać, obwiązać»

Związać rzeczy w węzełek, w tobołek.

Związać książki w paczkę.

Związać paczkę sznurkiem.

Związać bukiet wstążką.

Związać włosy wstążką, aksamitką.

Związać łodzie, tratwy liną.

3. «wiążąc obezwładnić, pozbawić możności poruszania się; skrępować»

Związać komuś ręce, nogi.

◊ Związać komuś ręce «odebrać komuś swobodę działania, przeszkodzić komuś w działaniu»
przen.

Związać kogoś przysięgą.

Ktoś związany z kimś, z czymś umową, pracą.

4. zwykle w imiesłowie biernym «odnieść, zastosować do kogoś, do czegoś, powiązać z czymś»

Formalności związane z przeprowadzką.

Pytania związane z tematem dyskusji.

Obrzędy związane z jakimś świętem, wydarzeniem.

5. chem. «o atomach lub cząsteczkach pierwiastków lub związków chemicznych: przyłączyć chemicznie atomy lub cząsteczki innych pierwiastków lub związków chemicznych, powodując powstanie nowego związku chemicznego o ściśle określonym składzie i właściwościach fizycznych i chemicznych»
6. sport. «w szachach: całkowicie lub częściowo ograniczyć swobodę ruchów bierki przeciwnika»
związać się - związywać się
1. «okręcić się liną, sznurem pozbawiając się możności poruszania się; skrępować się, skrępować siebie wzajemnie»

Taternicy związali się liną.

przen. «przyłączyć się do kogoś, do czegoś, nawiązać stosunki, kontakt z kimś, z czymś»

Związać się z jakąś grupą, z organizacją.

2. chem. «o atomach lub cząsteczkach pierwiastków albo związków chemicznych: połączyć się chemicznie z atomami lub cząsteczkami innych pierwiastków albo związków chemicznych»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • związać — ręce stułą «o księdzu: dać ślub» Mieć związane ręce zob. ręka 34. Nie móc związać końca z końcem; ledwie, ledwo, z trudem móc związać koniec z końcem zob. koniec 5 …   Słownik frazeologiczny

  • związać (się) — {{/stl 13}}{{stl 7}}ZOB. związywać (się) {{/stl 7}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}mieć związane ręce {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wiązać – związać koniec z końcem — {{/stl 13}}{{stl 7}} z trudem utrzymywać rodzinę, żyć z małych dochodów (od wypłaty do wypłaty), skromnie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Muszę rozglądać się za jakąś dodatkową pracą, bo już z trudem wiążę koniec z końcem. Po ostatnich podwyżkach nie mogli …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • związywać się – związać się — {{/stl 13}}{{stl 7}} nawiązywać z kimś, czymś bliski kontakt, angażować się z czymś, zbliżać się : {{/stl 7}}{{stl 10}}Związać się z kobietą. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wiązać – związać — {{/stl 13}}{{stl 8}}{komuś} {{/stl 8}}ręce {{/stl 13}}{{stl 7}} krępować czyjąś inicjatywę, pozbawiać swobody działania; stwarzać problemy komuś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Wydane decyzje wiążą ręce ludziom z inicjatywą. Związano wojewodom ręce bzdurną …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • związywać — → związać …   Słownik języka polskiego

  • związywać — Związać ręce stułą «o księdzu: dać ślub» Mieć związane ręce zob. ręka 34. Nie móc związać końca z końcem; ledwie, ledwo, z trudem móc związać koniec z końcem zob. koniec 5 …   Słownik frazeologiczny

  • stuła — Związać ręce stułą zob. związać …   Słownik frazeologiczny

  • związywać — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk Ib, związywaćzuję, związywaćzuje, związywaćany {{/stl 8}}– związać {{/stl 13}}{{stl 8}}dk IIa, zwiążę, zwiąże, związywaćany {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} wiążąc, łączyć ze sobą końce …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • koniec — 1. Bez końca «bardzo długo, wciąż, bezustannie»: (...) nie potrafią niczego zrobić szybko, będą się bez końca naradzać. GW 06/04/2000. 2. Czeka, spotka kogoś marny koniec «czeka, spotka kogoś zła, żałosna, smutna przyszłość, nędza, opuszczenie w… …   Słownik frazeologiczny

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”