skóra

ż IV, CMs. skórze; lm D. skór

1. «zewnętrzna powłoka ciała kręgowców, pełniąca funkcję ochronną, biorąca udział w termoregulacji, oddychaniu, wydalaniu (pot) i gospodarce wodnej; zawiera receptory wrażliwe na dotyk, ucisk, ciepło, zimno, ból oraz barwnik melaninę, który decyduje o jej zabarwieniu»

Delikatna, wrażliwa, sucha, pomarszczona, zwiotczała skóra.

Skóra człowieka, zwierzęcia.

Skóra szyi, nóg.

Skóra na rękach, na plecach.

Włosy ostrzyżone przy samej skórze.

Kolor skóry.

Zapalenie, świąd skóry.

Wykwity ropne na skórze.

Zedrzeć sobie skórę z kolana.

Zdejmować skórę z barana, z niedźwiedzia.

Garbować, wyprawiać skórę zwierzęcia.

Krzyczy jakby ją ze skóry obdzierano.

Skóra schodzi z pleców po zbyt intensywnym opaleniu się.

◊ Dzielić skórę na niedźwiedziu «robić przedwcześnie plany nie mające pokrycia w rzeczywistości»

◊ pot. Skóra i kości «o kimś bardzo chudym, mizernym»

◊ Drzeć, zdzierać skórę z kogoś, obdzierać, łupić kogoś ze skóry «wyzyskiwać kogoś materialnie, brać za coś zbyt wysokie opłaty, wysokie ceny»

◊ Mieć grubą, twardą skórę «być gruboskórnym, niezbyt wrażliwym na coś»

◊ Przetrzepać, wygarbować, wyłoić komuś skórę «zbić kogoś, sprawić komuś lanie»

◊ Wyłazić ze skóry «bardzo się starać, dokładać wszelkich starań»

◊ Wyskakiwać ze skóry, ktoś mało nie wyskoczy ze skóry «doznawać gwałtownego uczucia, zwykle radości, zaciekawienia; ktoś jest mocno czymś poruszony»

◊ Dobrać się komuś do skóry a) «zbić kogoś, sprawić mu lanie» b) «ukrócić czyjąś samowolę; ukarać kogoś finansowo»

◊ Czuć coś przez skórę «wyczuwać coś intuicyjnie, domyślać się czegoś»

◊ Dostać (dać komuś) w skórę «zostać zbitym (zbić kogoś), dostać (dać komuś) lanie»

◊ Zalać komuś sadła za skórę, zaleźć komuś za skórę «dać się komuś we znaki, dokuczyć komuś»

◊ Poznać coś, doświadczyć czegoś na własnej skórze «poznać coś, doświadczyć czegoś osobiście, bezpośrednio»

◊ Nie chcieć być w czyjejś skórze «nie chcieć być w czyimś położeniu, sytuacji, roli»

□ Modli się pod figurą, a ma diabła za skórą.przen.

a) «własne życie, zdrowie, bezpieczeństwo, osobisty interes»

Ratować własną skórę.

Dbać o własną skórę.

Bronić własnej skóry.

b) «postać, rola, charakter; powierzchowność»

Zmieniać, zrzucać skórę w miarę potrzeby.

Wilk w skórze baranka.

2. «produkt otrzymywany ze skóry niektórych zwierząt przez odpowiednie wyprawienie, służący do wyrobu różnych przedmiotów codziennego użytku (np. obuwia) oraz artykułów przemysłowych; także wyprawiona skóra zwierząt futerkowych»

Irchowa skóra.

Podpinka ze skór króliczych.

Miękkie pantofle z wielbłądziej skóry.

Skóra lamparcia przed łóżkiem.

Torebka ze skóry cielęcej.

Książka oprawiona w skórę.

∆ Sztuczna skóra «tworzywo sztuczne o różnorodnej budowie, imitujące wyglądem skórę naturalną, np. derma, skaj»

◊ Na wołowej skórze by nie spisał «czegoś jest tak dużo, że trudno wszystko wymienić, spisać»

□ Kto nie słucha ojca, matki, ten słucha psiej skóry.

3. pot. «zewnętrzna powłoka czegoś (np. owoców); wierzchnia warstwa chleba, mięsa itp., często twarda, spieczona»

Skóra z banana.

Gruba skóra na cytrynach.

4. pot. «kurtka, płaszcz z wyprawionej skóry zwierzęcia»

Chodzić w skórze.