wyraz

wyraz
m IV, D. -u, Ms. \wyrazzie; lm M. -y
1. «znak językowy nazywający jednostkowy przedmiot materialny lub klasę jednorodnych przedmiotów materialnych, treści psychiczne, czynności, stany, cechy, wyrażający relacje między elementami rzeczywistości lub modyfikujący treści znaczeniowe innych wyrazów; słowo; w lm także: elementy czyjejś wypowiedzi»

Wyraz polski, obcy.

Czułe, miłe, tkliwe wyrazy.

Cierpkie, dobitne wyrazy.

Brzydkie, nieprzyzwoite wyrazy.

Wyrazy powitania, poważania, głębokiego szacunku, uszanowania, wdzięczności, współczucia.

Wyrazy krytyki, przestrogi.

Dobór, zasób wyrazów.

Budowa, szyk wyrazów.

Brzmienie wyrazu.

Treść znaczeniowa wyrazu.

Łączę serdeczne wyrazy.

∆ Wyraz bliskoznaczny «wyraz o znaczeniu bliskim znaczeniu innego wyrazu; bliskoznacznik, synonim»
∆ Wyraz niesamodzielny «wyraz, który wyraża stosunki zachodzące między wyrazami w zdaniu (przyimek i spójnik) lub nadaje im pewne zabarwienie znaczeniowe czy uczuciowe (partykuła)»
∆ Wyraz samodzielny «wyraz znaczeniowo względnie samodzielny, informujący bezpośrednio o zjawiskach istniejących w rzeczywistości pozajęzykowej (rzeczownik, zaimek, przymiotnik, liczebnik, czasownik i przysłówek)»
∆ Wyraz obcy «wyraz zapożyczony z innego języka»
∆ Wyraz pochodny «wyraz utworzony od innego wyrazu (zwanego podstawowym), zwykle za pomocą dodania przedrostka, przyrostka lub odrzucenia części wyrazu; derywat»
∆ Wyraz podstawowy «wyraz będący podstawą słowotwórczą wyrazów od niego utworzonych, czyli pochodnych»
∆ Wyraz rdzenny «wyraz złożony z samego rdzenia (np. kot, dom
◊ W całym znaczeniu tego wyrazu «w ścisłym, właściwym znaczeniu tego wyrazu, zgodnie z tym, co znaczy dany wyraz (wyrażenie kładące nacisk na trafność, dokładność użytego określenia)»
pot. Cedzić wyrazy «mówić wolno, z namysłem»
◊ Połykać wyrazy «mówiąc pośpiesznie, niewyraźnie, nie wymawiać do końca pewnych wyrazów, opuszczać je»
2. «zewnętrzny objaw, widomy znak czegoś; obraz, odbicie, przejaw»

Chytry, dobroduszny wyraz twarzy.

Wyraz lęku, radości, cierpienia (w oczach, w spojrzeniu, na twarzy).

Oczy, spojrzenia, usta mają, przybierają jakiś wyraz, tracą wyraz.

∆ Środki wyrazu «sposoby wypowiadania się w dziele sztuki, trafiania do jego odbiorcy»
◊ Ostatni wyraz czegoś «najnowsze, dotychczas najlepsze osiągnięcie w danej dziedzinie»
◊ Dać wyraz (jakiemuś uczuciu, przekonaniu itp.) «wyrazić w słowach, okazać, uzewnętrznić (jakieś uczucie, przekonanie itp.
◊ Coś jest bez wyrazu, jest pozbawione wyrazu «coś nie ma żadnego charakteru, stylu»
3. mat. «część jakiegoś wyrażenia lub wzoru matematycznego, jakaś wielkość znana lub nie znana»
nad wyraz «bardzo, w wysokim stopniu, niewypowiedzianie»

Dziewczyna nad wyraz piękna.

Był nad wyraz zmęczony.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Look at other dictionaries:

  • wyraz — I {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż I, D. u, Mc. wyrazzie {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} ciąg głosek lub liter stanowiący względnie samodzielny element języka, któremu przyporządkowane są określone znaczenie i funkcja …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wyraz — 1. Dać wyraz czemuś «wyrazić w słowach, okazać, uzewnętrznić coś»: Zaczęłam tak nieco osobiście, ale, pozwólcie Państwo, będę dalej dawała wyraz swym osobistym sympatiom. TSt 7/2000. Sąd nie uwierzył żadnemu z tych świadków, czemu dał wyraz w… …   Słownik frazeologiczny

  • nad wyraz — → wyraz …   Słownik języka polskiego

  • nad wyraz — {{/stl 13}}{{stl 8}}przysł. {{/stl 8}}{{stl 7}} bardzo, niezwykle, niewypowiedzianie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Było nad wyraz przyjemnie. Nad wyraz dojrzała odpowiedź. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • połykać – połknąć wyrazy (wyraz) [głoski, litery (głoskę, literę) itp.] — {{/stl 13}}{{stl 33}} wymawiając, pisząc pośpiesznie, niestarannie, opuszczać mimowolnie wyrazy lub ich części, litery itd. :{{/stl 33}}{{stl 10}}Połknąć w pośpiechu końcówkę, głoskę, literę, wyraz. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • bach — «wyraz używany na oznaczenie dźwięku spowodowanego uderzeniem, wystrzałem, upadkiem czegoś, a także na oznaczenie czynności, przy której powstaje taki dźwięk» Bach! bach! padły strzały. Wazon wymknął się z rąk i bach na podłogę. Uważaj Piotrusiu …   Słownik języka polskiego

  • bul — «wyraz, zwykle powtórzony, mający naśladować odgłos przelewającego się albo gotującego się płynu» …   Słownik języka polskiego

  • chlap — «wyraz, zwykle powtórzony, naśladujący odgłos powstający przy chlapaniu» Słychać kapanie z rynny: chlap, chlap! …   Słownik języka polskiego

  • chlapu — «wyraz (głównie w mowie dziecięcej), zwykle powtórzony, naśladujący odgłos powstający przy chlapaniu» Chlapu, chlapu przy myciu …   Słownik języka polskiego

  • chlast — «wyraz, zwykle powtórzony, naśladujący odgłos powstający przy chlaśnięciu, uderzeniu, uderzenie, przy którym powstaje taki odgłos» Wylać wodę na ścieżkę: chlast! Matka chlast urwisa po karku …   Słownik języka polskiego

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”