zwolnić

dk VIa, \zwolnićnię, \zwolnićnisz, \zwolnićnij, \zwolnićnił, \zwolnićniony - zwalniać ndk I, \zwolnićam, \zwolnićasz, \zwolnićają, \zwolnićaj, \zwolnićał, \zwolnićany

1. «zmniejszyć szybkość, tempo czegoś, uczynić wolniejszym»

Zwolnić kroku.

Zwalniać bieg konia.

Zwolnić tempo pracy.

Ćwiczenia zwalniające rytm oddechu.

∆ Film, zdjęcia zwolnione «film, zdjęcia robione w przyśpieszonym tempie, a wyświetlane w tempie normalnym»

◊ Pracować na zwolnionych obrotach a) «o maszynach, silnikach, urządzeniach technicznych: pracować wolniej, z ograniczoną sprawnością» b) «o ludziach, zakładach pracy: pracować powoli; działać mało wydajnie, nie wykorzystując w pełni możliwości»

2. «przejść, przejechać wolniej niż poprzednio; zmniejszyć szybkość»

Zwolnić na zakręcie.

Tramwaj zwalniał przed przystankiem.

Na stromej ścieżce zwolnił.

3. «uczynić mniej napiętym, zwartym; obluzować, rozluźnić»

Zwolnić cugle, popręgi.

Zwolnić cięciwę łuku.

Zwolnić uścisk.

4. «uczynić kogoś wolnym od jakiegoś obowiązku, ciężaru, od odpowiedzialności za coś itp.»

Zwalniać kogoś od opłat za coś.

Zwolnić kogoś z dyżuru, z lekcji, z egzaminu.

Zwalniać kogoś z danego słowa, z przysięgi.

Zwolnić kogoś od kary.

Zwalniać kogoś z odpowiedzialności za coś.

Towary zwolnione od cła.

5. «wypowiedzieć komuś pracę, pozbawić kogoś pracy, usunąć kogoś z posady, dać komuś dymisję (często w zwrocie: zwolnić kogoś z pracy)»

Zwolnić kogoś natychmiast (pot. z miejsca), od jutra, od pierwszego.

Zwolnić kogoś bez wypowiedzenia.

Zwolniono kilku pracowników.

6. częściej dk «wypuścić na wolność (z niewoli, więzienia)»

Zwolnić kogoś z więzienia, z aresztu, z niewoli.

Zwolnić więźnia warunkowo.

Zwolnić kogoś za kaucją.

7. częściej dk «przestać coś zajmować; oddać coś do czyjejś dyspozycji ustępując skądś; opuścić coś»

Zwolnić mieszkanie, pokój w hotelu.

Zwolnić etat, stanowisko, jakieś miejsce.

Zwolniony lokal.

zwolnić się - zwalniać się

1. «uzyskać pozwolenie na opuszczenie czegoś, wyjście skądś (na jakiś czas), na zaprzestanie spełniania jakichś obowiązków»

Zwolnić się z wykładu, z egzaminu, z dyżuru.

Zwolnić się z wojska.

Zwolnić się z pracy na dwie godziny.

2. «złożyć rezygnację z pracy, przestać gdzieś pracować»

Zwolnić się na własną prośbę, na własne żądanie.

Zwolnił się po okresie próbnym.

3. «zostać zwolnionym, opuszczonym; stać się wolnym, nie zajętym»

Zwolnił się lokal, pokój.

Zwolniło się kilka etatów, miejsc pracy.

Na widowni zwolniło się kilka miejsc.