ani

1. «spójnik łączący równorzędne części zdania (zwykle człony szeregu) w zdaniu zaprzeczonym»

Nie myślał o domu ani o bliskich.

Nie mógł ruszyć ani ręką, ani nogą.

Zwyczajny dom, ani brzydki, ani ładny.

2. «spójnik łączący zdania przeczące współrzędne (lub szeregi orzeczeniowe)»

Nie uczył się ani nie pracował.

Ani nie była mądra, ani nie była ładna.

Nie słuchał muzyki ani nie tańczył.

3. «wzmocniona partykuła przecząca»

a) «poprzedzająca orzeczenie czasownikowe»

Ani mi się waż!

Ani pisnął.

Anim się spodziewał, że do tego dojdzie.

◊ W utartych połączeniach: Ani chybi, ani myśleć, ani mi się śni, ani się obejrzysz, ani rusz, ani weź, coś ani grzeje ani ziębi.

b) «poprzedzająca niektóre użycia rzeczownikowe»

Nie wypił ani kropli.

Na gałęziach nie było ani listka.

◊ W utartych połączeniach: Ani cienia, ani krzty, ani mowy, ani odrobinę, ani odrobiny, ani pary z ust, ani razu, ani słowa; ani widu ani słychu; ani śladu, ani trochę, ani żywego ducha, ani mu to w głowie, ani na jotę, ani na lekarstwo, ani na włos, ani w ząb, ani za grosz; ani z pierza, ani z mięsa.

c) «występująca w utartych połączeniach o charakterze wykrzyknikowym»

Ani ani.

Ani be, ani me.

Ani dudu.

Ani mru-mru.