jaki

jacy, odm. jak przym.

1. «zaimek zastępujący przymiotniki»

a) «używany w pytaniach lub innych zdaniach mających formę pytań»

Jaki prezent chcesz dostać na imieniny?

Jaką miałeś podróż?

Jacy ludzie tu mieszkają?

◊ Jakim prawem, jakim sposobem, jakim cudem «wyrażenie podkreślające zdziwienie, niezadowolenie, protest»

□ Jaki pan, taki kram.

□ Jaką miarką mierzysz, taką ci odmierzą.

b) «bliżej nie określony; jakikolwiek, jakiś»

Weź się do jakiej pracy.

◊ Byle jaki, lada jaki «lichy, nie mający wartości, znaczenia; obojętnie który, jakikolwiek»

◊ Nie byle jaki «wyróżniający się, wybitny, mający znaczenie»

◊ Jaki bądź «jakikolwiek»

◊ Jakich mało «niezwykły»

◊ Jaki taki «ten i ów, jeden z wielu, możliwy, przeciętny»

◊ Po jakiego diabła, po jakie licho, wulg. po jaką cholerę «z gniewem: po co, dlaczego, niepotrzebnie»

2. «wyraz osłabiający lub wzmacniający»

a) «używany przed wyrażeniami oznaczającymi ilość, liczbę; około, prawie, blisko»

Był ode mnie jakie trzy lata starszy.

Za jaki miesiąc będziemy mogli wyjechać.

b) «używany przed przymiotnikami dla uwydatnienia wysokiego stopnia nasilenia tego, co one oznaczają; bardzo»

Jaki z niego miły człowiek.

Jaka piękna pogoda!

Jacy będziemy szczęśliwi.

po jakiemu pot.

a) «w jaki sposób, jak»

Zachowywać się Bóg wie po jakiemu.

b) «w jakim języku»

Po jakiemu on mówi?