kopać

ndk IX, \kopaćpię, \kopaćpiesz, kop, \kopaćał, \kopaćany - kopnąć dk Va, \kopaćnę, \kopaćniesz, \kopaćnij, \kopaćnął, \kopaćnęła, \kopaćnęli, \kopaćnięty, \kopaćnąwszy

1. «uderzać coś lub kogoś nogą»

Kopać piłkę.

Kopnąć kogoś w bójce.

Koń kopnął woźnicę.

◊ Niech cię, go itp. gęś kopnie «niech cię, go itp. licho weźmie, diabli wezmą»

2. tylko ndk «wydobywać ziemię na wierzch za pomocą łopaty, motyki itp.; robić dół»

Kopać głęboko, płytko.

Kopać grób, rowy.

◊ Samemu sobie kopać grób «robić coś na swoją niekorzyść, na własną zgubę»

□ Kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada «kto przeciw komu intryguje, sam pada ofiarą swych intryg»

3. tylko ndk «wydobywać minerały lub płody z ziemi, zwykle za pomocą narzędzi lub maszyn»

Kopać kartofle, torf.

4. pot. «o broni palnej: uderzać w ramię po wystrzale»

kopać się - kopnąć się

1. zwykle dk, strona zwrotna czas. kopać - kopnąć w zn. 1

Kopnąć się w kostkę.

2. tylko ndk «kopać jeden drugiego, wzajemnie uderzać się nogami»

Chłopcy kopali się i popychali.

3. tylko ndk, rzad. «przedostawać się z trudem przez co; brnąć»

Kopać się przez piach, przez śnieg.