- piec
- Im II, D. -a; lm M. -e, D. -ów1. «urządzenie ogrzewnicze, w którym odbywa się spalanie paliwa, magazynowanie ciepła i wydzielanie tego ciepła do ogrzewanego pomieszczenia»
Piec kaflowy, kuchenny, chlebowy.
Piec stałopalny.
Palić, napalić, rozpalić w piecu.
Piec bucha, wydziela ciepło, dymi, kopci.
Wstawić, wsadzić ciasto, chleb do pieca.
∆ Piec gdański «duży piec z kolorowych, malowanych kafli»∆ Piec akumulacyjny «piec magazynujący energię cieplną»◊ Coś jest prosto z pieca «coś jest dopiero co wykonane»◊ Cztery kąty i piec piąty «o bardzo ubogim mieszkaniu»◊ Podpierać piec «nie brać udziału w tańcach»◊ Komuś się żyje (jest), jak u Pana Boga za piecem «komuś się żyje (jest) wygodnie, bezpiecznie»◊ Siedzieć za piecem «być bezczynnym, nie brać udziału w życiu społeczeństwa»◊ Pojechać, pójść cztery mile za piec «nie pojechać, nie pójść nigdzie»◊ pot. Ścieżka, droga itp. spada z pieca na łeb «ścieżka, droga itp. jest bardzo stroma, spada gwałtownie w dół»◊ Akcje, ceny itp. spadają z pieca na łeb «akcje, ceny itp. gwałtownie, błyskawicznie tracą na wartości»◊ Ktoś jest duży, gruby jak piec «ktoś jest bardzo duży, bardzo gruby»□ W starym piecu diabeł pali.□ Nie z jednego pieca chleb jadł «o kimś, kto dużo widział, kto wiele bywał»2. «urządzenie przemysłowe do przeprowadzania procesów technologicznych, które zachodzą w wysokich temperaturach, uzyskiwanych przez spalanie paliw lub elektrycznie»Piec ceramiczny, emalierski, hutniczy, hartowniczy, odlewniczy, piekarski.
∆ Piec martenowski «piec płomienny, wannowy do wytapiania stali z surówki odlewniczej i złomu żelaznego, opalany gazem»∆ Piec szybowy «piec przemysłowy o kształcie walca, stożka lub dwóch stożków połączonych podstawami, ma zastosowanie w metalurgii i w przemyśle ceramicznym»3. «w okresie II wojny światowej: krematorium w hitlerowskim obozie koncentracyjnym»IIndk XI, piekę, pieczesz, piecz, piekł, pieczony1. «poddawać produkt żywnościowy działaniu wysokiej temperatury w piecu, na ruszcie, rożnie, blasze lub bezpośrednio w ogniu»Piec chleb, ciasto, mięso.
Kiełbaski pieczone na rożnie.
Piec kartofle w ognisku.
□ Pieczone gołąbki nie lecą same do gąbki.2. «oddziaływać na kogoś (na coś) gorącem, dokuczać gorącem; parzyć, palić»Słońce piekło od rana.
◊ Twarz kogoś piecze, uszy kogoś pieką «ktoś ma uczucie gorąca»3. «sprawiać charakterystyczny ból, przy którym ma się uczucie gorąca w bolącym miejscu; palić»Zmęczone oczy pieką.
Kogoś piecze zgaga.
Całe ciało go piekło.
Niewygodne buty piekły.
piec się1. «o produktach żywnościowych: być pieczonym»W piekarniku piekło się drożdżowe ciasto.
2. «być wystawionym na działanie gorąca, odczuwać gorąco»Piekł się w zbyt grubym swetrze.
Słownik języka polskiego . 2013.
