ponad

ponad
«przyimek łączący się z rzeczownikami (lub wyrazami o funkcji rzeczownikowej) w narzędniku lub bierniku»
a) «wskazuje, że coś lub ktoś znajduje się nad czymś, wznosi się, kieruje się powyżej czegoś»

Dym płynął ponad ziemią.

Ponad ratuszem górowała wieża.

Frunąć ponad chmury, ponad skały.

przen. Wybić się ponad przeciętność. Ponad ogólną wrzawę wzniósł się okrzyk.
b) «wskazuje, że coś przebiega wzdłuż czegoś, odbywa się w pobliżu czegoś»

Droga ponad stawem.

Wyjść ponad parów.

c) «w określeniach liczby, ilości czegoś, czasu oznacza: więcej niż, dłużej niż»

W zakładzie pracuje ponad 1000 osób.

Jechać z szybkością ponad 60 km na godzinę.

Nie było go w tym mieście ponad rok.

Miał chyba ponad 80 lat.

d) «wskazuje, że to, o czym mowa w zdaniu przekracza, przewyższa normę, ocenę, możliwości itp.»

Żyć ponad stan.

Mądry ponad wiek.

Pracuje ponad miarę.

To zadanie jest ponad jego siły.

Ponad wszelką wątpliwość.

e) książk. «w zdaniach zaprzeczonych: nadaje im znaczenie twierdzące z odcieniem wzmacniającym lub ograniczającym»

Niewiele mógł zrozumieć ponad to, że stało się coś strasznego ( = tylko to mógł zrozumieć, że stało się coś strasznego).


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • ponad — I {{/stl 13}}{{stl 8}}przyim., łączy się z biernikiem {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} wskazuje na cel ruchu przestrzennego znajdujący się powyżej czegoś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Latawiec wzniósł się ponad drzewa.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ponad — pȍnad prij. DEFINICIJA jez. knjiž. ekspr. retor., v. iznad, nad ETIMOLOGIJA po + v. nad …   Hrvatski jezični portal

  • ponad — Żyć ponad stan zob. stan 3 …   Słownik frazeologiczny

  • ponad- — «pierwszy człon wyrazów złożonych przymiotników utworzonych z przyimka ponad i rzeczownika, np. ponadbrzeżny, ponaddźwiękowy» …   Słownik języka polskiego

  • ponad wszelką wątpliwość — {{/stl 13}}{{stl 7}} bez najmniejszych wątpliwości, z całą pewnością; niewątpliwie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Ustalono ponad wszelką wątpliwość winę podejrzanego. Ponad wszelką wątpliwość jest to najlepsza płyta tego zespołu. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ponad miarę — {{/stl 13}}{{stl 7}} więcej niż należy, niż to jest ustalone, określone; nadmiernie, nazbyt : {{/stl 7}}{{stl 10}}Mieć wymagania ponad miarę. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • ponad [nad] siły — {{/stl 13}}{{stl 33}} w sposób niezmiernie wyczerpujący, z największym wysiłkiem, z uszczerbkiem dla zdrowia :{{/stl 33}}{{stl 10}}Pracować, cierpieć ponad siły. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • jest ponad — {{stl 8}}{coś} {{/stl 8}}jest ponad {{/stl 13}}{{stl 8}}{czyjeś} {{/stl 8}}{{stl 22}}siły {{/stl 22}}{{stl 7}} coś jest do tego stopnia męczące, uciążliwe, przykre itp., że nie sposób tego wytrzymać : {{/stl 7}}{{stl 10}}To jest ponad moje siły,… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • praca ponad siły — {{/stl 13}}{{stl 7}} praca bardzo ciężka, której trudno podołać : {{/stl 7}}{{stl 10}}W łagrach zabijała więźniów praca ponad siły. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • żyć nad [ponad] stan — {{/stl 13}}{{stl 7}} wydawać więcej pieniędzy niż się zarabia; żyć rozrzutnie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Żyli nad stan, a teraz nie mogą wyjść z długów. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”