równy

\równyni, \równyniejszy

1. «gładki, płaski, prosty, tworzący linię prostą, bez dołów, wzniesień i zakrętów; niepochyły, niespadzisty, nie powyginany»

Równa droga, jezdnia.

Równe boisko, pole.

Równy teren.

Równe pismo.

Równe zęby.

Równy rząd drzew.

Równa linia domów.

∆ jęz. Stopień równy «forma przymiotnika lub przysłówka przeciwstawiona formom uwydatniającym porównywalność nasilenia tego, co ten przymiotnik (przysłówek) oznacza, np. długi w przeciwstawieniu do dłuższy i najdłuższy albo długo w przeciwstawieniu do dłużej i najdłużej»

◊ Rozbój na równej drodze «bezczelna napaść, zabranie czegoś gwałtem, bezprawnie»

◊ Skoczyć, zerwać się na równe nogi «szybko, gwałtownie wstać, stanąć»

2. «równający się czemuś, nie różniący się od czegoś; jednakowy, taki sam, szczególnie co do wielkości»

Równe liczby.

Wszyscy byli w równym wieku.

Byli równego wzrostu.

Mieli równą liczbę punktów.

Pracował z równą innym dokładnością.

◊ Równa walka «walka jednakowo silnych przeciwników»

◊ W równej mierze, w równym stopniu «jednakowo, tak samo»

◊ Płacić, odpłacać komuś równą monetą «odwzajemniać się, odpłacać komuś tym samym»

3. «dorównujący komuś, równający się z kimś, nie gorszy (i nie lepszy) od kogoś pod jakimś względem; mający te same uprawnienia, pochodzący z tej samej warstwy, klasy społecznej»

Wszyscy obywatele są równi wobec prawa.

◊ Nie mieć sobie równego (w czymś) «być najlepszym ze wszystkich w jakiejś dziedzinie»

□ Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie.

4. «spokojny, zrównoważony, nie ulegający nastrojom, zawsze taki sam, niezmienny; także: jednostajny, rytmiczny»

Równe usposobienie.

Równy oddech, krok.

Równa praca silnika.

5. pot. «stanowiący, wynoszący akurat tyle (nie mniej i nie więcej)»

Jest mi winien równe sto złotych.

6. pot. «sympatyczny, porządny, życzliwy, koleżeński; do rzeczy»

To równa dziewczyna!

równy, równa w użyciu rzecz. «człowiek równy, zajmujący to samo miejsce w hierarchii społecznej»

Rozmawiać z kimś jak równy z równym.

Traktował go jak równego.

równe w użyciu rzecz., rzad. «równy teren, gładka powierzchnia»

Jechać po równym.

Stanąć na równym.