sól

sól
ż V, DCMs. soli; lm M. sole, D. soli, N. solami
1. «skała osadowa pochodzenia chemicznego składająca się głównie z halitu; bezbarwny, przezroczysty minerał powstający wskutek odparowywania płytkich zatok morskich i słonych jezior; używana głównie w przemyśle chemicznym i spożywczym»

Sól kamienna.

Sól kuchenna a. jadalna.

Sól biała, szara, czarna.

Sól kopalna, warzonkowa.

Szczypta soli.

Złoża soli.

Kopalnia, warzelnia soli.

Kopać, wydobywać, warzyć sól.

Posypać coś solą.

Dosypać soli.

◊ Sól attycka «o dowcipnym, złośliwym, a jednocześnie wykwintnym sposobie mówienia, pisania»
◊ Sól ziemi «najbardziej wartościowi ludzie albo grupy ludzi, najbardziej wartościowe jednostki w jakimś zespole»
◊ Być komuś solą w oku «być przedmiotem niechęci, zawiści; przeszkadzać, zawadzać komuś, drażnić kogoś»
◊ Zamienić się w słup soli «znieruchomieć (najczęściej ze zdumienia lub przerażenia)»
◊ Zjeść z kimś beczkę soli «znać się dawno, długo; dużo wspólnie przeżyć»
pot. żart. Nasypcie mi (mu) soli na ogon «łapcie, chwytajcie mnie (go) teraz, kiedy już nie można mnie (go) dogonić, dosięgnąć, schwytać»
□ Czapką, papką i solą ludzie ludzi niewolą.
2. chem. sole «związki chemiczne powstające w wyniku oddziaływania na siebie kwasów i zasad, złożone z metalu (lub odpowiedniego rodnika) oraz z reszty kwasowej; w wodzie ulegają dysocjacji; w przyrodzie występują jako minerały, składniki wód i organizmów żywych»

Sól amonowa, chlorowcowa, potasowa.

Sole kwaśne, zasadowe, obojętne.

∆ Sole mineralne «sole kwasów i zasad nieorganicznych, zawierające pierwiastki konieczne dla organizmów żywych; występują w roślinach, w glebie»
∆ Sól angielska a. sól gorzka «uwodniony siarczan magnezu, minerał występujący w złożach soli potasowych, stosowany w przemyśle oraz jako środek leczniczy»
∆ Sól emska «biały słonawy proszek, mieszanina soli metali alkalicznych, głównie sodu, potasu, magnezu, wapnia, stosowana przy schorzeniach dróg oddechowych»
∆ Sól glauberska «uwodniony siarczan sodu, minerał występujący głównie jako osad słonych jezior; stosowany w przemyśle włókienniczym oraz w lecznictwie jako środek przeczyszczający»
∆ Sól karlsbadzka «mieszanina soli otrzymywana przez odparowanie wód mineralnych z uzdrowiska Karlowe Wary lub przez zmieszanie analogicznych soli mineralnych pochodzących z naturalnych źródeł; zawiera m.in. siarczan sodowy i kwaśny węglan sodowy, stosowana jako środek przeczyszczający i żółciopędny»
med. Sól fizjologiczna «wodny roztwór chlorku sodu lub innej soli mineralnej o stężeniu mogącym równoważyć ciśnienie osmotyczne płynów ustrojowych; stosowany w medycynie, np. do rozpuszczania leków podawanych dożylnie, jako płyn uzupełniający krew oraz w badaniach biologicznych»
przestarz. Sole trzeźwiące «środki używane dawniej przy omdleniach, zawierające niektóre związki chemiczne (np. sole amonowe), z dodatkiem substancji o silnym zapachu (amoniak, lawenda)»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • şölələnmə — «Şölələnmək»dən f. is …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • Sol — is the Latin name of the Sun, and the modern word for Sun in Spanish, Portuguese, Catalan, Icelandic ( ), Danish, Norwegian and Swedish. In Persian, it refers to a solar year .Sol or SOL may also refer to: Sun * the Solar system * A solar day on… …   Wikipedia

  • SOL — ist der Vorname von: Sol Lesser (1890–1980), US amerikanischer Filmproduzent und Filmregisseur Sol LeWitt (1928–2007), US amerikanischer Künstler Sol Campbell (*1974), Englischer Fußballspieler Sol ist der Familienname folgender Personen: Ed Sol… …   Deutsch Wikipedia

  • sol — 1. (sou) s. m. Voy. sou. sol 2. (sol) s. m. 1°   Surface sur laquelle reposent les corps terrestres. à deux pieds du sol. Il ne faut pas bâtir sur le sol d autrui. Le sol de cette ville est inégal. •   Un de ces beaux jours qu on ne voit plus à… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • Sol — bezeichnet: Sonne in der lateinischen Sprache Sol (Marstag), den Tag auf dem Planeten Mars Kolloid in der Chemie Sol (Gott), den römischen Sonnengott Sol (Mythologie), eine germanische Sonnengöttin Sou, eine alte französische Münze Nuevo Sol,… …   Deutsch Wikipedia

  • SOL — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom.  Pour les articles homophones, voir Saule et Sole …   Wikipédia en Français

  • sol — sustantivo masculino 1. (en mayúscula) Área: astronomía Estrella luminosa que constituye el centro del Sistema Solar: El Sol proporciona luz y calor a la Tierra. sol naciente Sol que empieza a dejarse ver en el horizonte. sol poniente Sol que se… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • SOL — Phoenicibus olim Η῏λ, El, teste Serviô, In l. 1. Aen. v. 646. qui de Belo Phoenice, unde creta Dido, loquens, Omnes, inquit, in illis, partibus Solem colunt, qui ipsorum linguâ Hel dicitur; unde et Η῞λιος: η in ω discedente, et spiritu, in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • sol — |ó| s. m. [Física, Química] Substância coloidal em que há dispersão de pequenas partículas sólidas num líquido. • Plural: sóis e soles.   ‣ Etimologia: inglês sol sol |ó| s. m. 1.  [Música] Quinta nota da escala musical. 2.  [Música] Sinal que… …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Soľ — Wappen Karte …   Deutsch Wikipedia

  • Sól — Hilfe zu Wappen …   Deutsch Wikipedia

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”