spod

«przyimek złożony powstały w wyniku połączenia przyimka z w tej jego funkcji, w której rządzi on dopełniaczem (z domu) i przyimka pod»

1. «wiąże się z czynnością, która ma kierunek od miejsca pod czymś ku górze, w dół lub w dal»

Włosy wysuwały się spod czapki.

Wyjść spod prysznicu.

Grunt obsuwał się spod nóg.

◊ Patrzeć, spoglądać spod rzęs, spod powiek, spod czupryny, spod brwi «patrzeć, spoglądać, mając oczy zasłonięte częściowo rzęsami, powiekami lub lekko pochyloną głowę»

2. «oznacza kierunek czynności zaczynającej się od jakiegoś punktu (w związku ze zwrotami, w których pod określa bliskość przestrzenną, np. pod Krakowem)»

Pochodzi spod Krakowa.

Góral spod Giewontu.

3. «oznacza wspólne podleganie jakiejś władzy lub wydobycie się z zakresu jakichś oddziaływań, wpływów»

Towarzysze spod jednego znaku, spod różnych chorągwi.

Wydobyć (się), uwolnić (się), wyzwolić (się) spod przemocy, spod jarzma, spod nadzoru, spod opieki.

Wyjęci spod prawa.

◊ Coś wyszło spod (czyjejś) ręki, igły, spod (czyjegoś) pióra, pędzla, dłuta «coś zostało zrobione, uszyte, namalowane, wyrzeźbione (przez kogoś)»