- strona
- ż IV, CMs. \stronanie; lm D. \stronaon1. «każda z powierzchni ograniczających jakąś bryłę; prawy albo lewy bok czegoś, brzeg, ściana, krawędź czegoś; przestrzeń, miejsce na krawędzi czegoś, np. drogi, rzeki»
Południowa, północna, wschodnia, zachodnia strona.
Spodnia, wierzchnia, odwrotna strona czegoś.
Po tej, po tamtej, po drugiej stronie muru, ogrodzenia.
Przejść na drugą stronę ulicy.
Włożyć bluzkę na lewą stronę.
Obrócić coś na drugą stronę.
∆ Prawa, lewa strona tkaniny, ubrania, papieru itp. «strona wierzchnia, zewnętrzna lub spodnia, wewnętrzna tkaniny, ubrania itp.»∆ Po lewej, po prawej stronie (czegoś), z lewej, z prawej strony (czegoś) «w miejscu znajdującym się po lewej lub prawej ręce patrzącego; z miejsca położonego po lewej lub prawej ręce patrzącego»∆ mat. Strony równania «wyrażenia połączone znakiem równości i tworzące równanie»◊ Druga, odwrotna strona medalu «inny, nie uwzględniony dotąd (zwykle gorszy) aspekt sprawy»◊ Coś (np. przewaga, racja, słuszność, wina) jest po czyjejś stronie «ktoś ma przewagę, rację, słuszność, ktoś jest winien»◊ Brać, trzymać czyjąś stronę; być, stać po czyjejś stronie, opowiadać się po czyjejś stronie «być czyimś stronnikiem, współuczestnikiem jakiejś akcji (zwykle zbrojnej); głosić swoją solidarność z kimś lub z czymś, być zwolennikiem kogoś lub czegoś; solidaryzować się, popierać»◊ Mieć kogoś po swojej stronie; przeciągnąć kogoś na swoją stronę «być przez kogoś popieranym; uczynić kogoś swoim stronnikiem, sojusznikiem, zwolennikiem, zyskać czyjeś poparcie»◊ Przejść na czyjąś stronę «przejść do przeciwnego obozu, zmienić zapatrywania stając się zwolennikiem przeciwnego stronnictwa»◊ Szala (zwycięstwa) przechyliła się, zwycięstwo przechyliło się na czyjąś stronę «ktoś zaczął zwyciężać w walce, w grze, w rozgrywkach politycznych, w dyskusji, w kłótni itp.»◊ Walczyć po czyjejś stronie «walczyć w czyichś szeregach, jako czyjś sojusznik»2. «każda z dwu powierzchni karty papieru; stronica»Strona tytułowa książki.
Czołowa strona czasopisma.
Strona adresowa koperty.
Czytać stronę po stronie.
Zapisać wiele stron.
3. «określona cecha (lub zespół cech) dająca się w czymś wyróżnić; jedna z postaci, jeden z aspektów czegoś»Ciemne, przykre, ujemne strony starości, samotności.
Dodatnie, jasne strony życia.
Strona artystyczna, naukowa, techniczna utworu, projektu.
Biologiczna strona życia.
Analizować wiersz od strony wersyfikacji.
Zajmować się czymś od strony organizacyjnej.
◊ Słaba strona czegoś «ujemna cecha czegoś; wada, usterka, brak»◊ Czyjaś słaba strona «słabostka, niedoskonałość; dziedzina, w której ktoś nie celuje, w której jest słaby»◊ Coś jest czyjąś mocną, silną stroną «ktoś celuje w czymś, odznacza się talentem, biegłością w czymś»◊ Brać coś, patrzeć na coś z pewnej, z jednej strony «ustosunkowywać się do czegoś w pewien sposób»◊ Coś ma swoją dobrą lub złą stronę, dobre lub złe (dobre i złe) strony «coś ma swoje zalety lub wady (zalety i wady)»◊ Znać, poznać kogoś (coś) z dobrej, pięknej, dodatniej lub złej strony; znać kogoś z jakiejś strony «znać, poznać wyłącznie czyjeś zalety lub wady; znać kogoś pod jakimś względem»4. «punkt, miejsce, ku któremu (lub od którego) coś zmierza lub ku któremu coś jest zwrócone; kierunek»Widok miejscowości od strony rzeki.
Zmierzać w stronę domu.
Kiwać się na wszystkie strony.
Pójść, ruszyć, skierować się w tę, w tamtą stronę.
Rozbiegać się, rozchodzić się, rozjeżdżać się w różne, we wszystkie, na wszystkie strony.
Rozglądać się na obie, na wszystkie strony.
∆ geogr. Strony świata «kierunki na kuli ziemskiej: północ, południe, wschód, zachód»◊ Krewny z czyjejś (matki, ojca) strony «osoba spokrewniona z kimś przez kogoś (matkę, ojca)»◊ Pójść, rozejść się każdy w swoją stronę «rozejść się w różnych kierunkach, pójść tam, dokąd każdy miał zamiar się udać»5. zwykle w lm «terytorium; kraj, okolica, miejscowość»Cudze, obce strony.
Dalekie, nieznane, odludne strony.
Ojczyste, rodzinne strony.
Pochodzić z tych samych stron.
Wrócić w swoje strony.
Góralu, czy ci nie żal odchodzić od stron ojczystych? (Bałucki)
6. «każdy z uczestników sporu, zatargu (również zbrojnego), układu»Walczące, zwaśnione strony.
Strona polska, niemiecka.
Strona atakująca, atakowana.
7. «w znaczeniu prawniczym: osoba biorąca udział w sądowym postępowaniu cywilnym (jako pozwany lub powód) albo karnym (jako oskarżony lub oskarżyciel) oraz w postępowaniu administracyjnym (jako osoba zainteresowana w rozstrzygnięciu sprawy)»Pełnomocnik stron.
Umowa podpisana przez strony.
Nakłaniać strony do ugody.
8. jęz. «forma czasownikowa wyrażająca stosunek podmiotu do orzeczenia»∆ Strona bierna «forma czasownika tworzącego orzeczenie w zdaniu, w którym wykonawca czynności jest wyrażony nie przez podmiot, lecz przez dopełnienie»∆ Strona czynna «strona, w której podmiot zdania może rządzić dopełnieniem za pośrednictwem orzeczenia»∆ Strona zwrotna «forma czasownika tworzącego orzeczenie w zdaniu, w którym podmiot jest jednocześnie wykonawcą i odbiorcą czynności, np. myć się»stronami w użyciu przysłów. «w pewnej odległości na prawo lub na lewo od czegoś; bokami, mimo»Burza przeszła stronami.
na stronę w użyciu przysłów. «na lewo lub na prawo od czegoś; na miejsce nieco oddalone od czegoś; na bok, na ubocze»Odwołać kogoś na stronę.
◊ Iść, pójść na stronę «odejść w celu załatwienia potrzeby fizjologicznej»◊ Odłożyć, odrzucić, odsunąć itp. coś (np. żal, wstyd) na stronę «zrezygnować z czegoś, wyrzec się, pozbyć się czegoś»na stronie w użyciu przysłów. «w miejscu nieco oddalonym od czegoś; na uboczu»Powiedzieć coś, porozmawiać z kimś na stronie.
Dom stał na stronie.
Słownik języka polskiego . 2013.
