ściana

ż IV, CMs. \ściananie; lm D. \ścianaan

1. «pionowa płaszczyzna ograniczająca lub przedzielająca wnętrze budynku, zrobiona z cegły, betonu, drewna itp.»

Ściana zewnętrzna, frontowa, boczna.

Ściana pomalowana, pokryta tapetą.

Odrapana, spękana ściana.

Wznosić, tynkować, bielić ściany.

Przedzielić pomieszczenie ścianą.

Odwrócić się do ściany.

Przybić półkę do ściany.

Oprzeć się o ścianę.

Wbić gwóźdź w ścianę.

Powiesić obraz na ścianie.

Słyszeć głos przez ścianę.

Ściany drżą, chwieją się.

Ściana osiada, zapada się, pęka, rysuje się.

∆ bud. Ściana działowa «ściana izolacyjna, wewnętrzna o małej grubości i o małym ciężarze, rozdzielająca pomieszczenia»

∆ Ściana nośna «ściana przenosząca na fundament lub na inne elementy budowli ciężar własny i obciążenia od innych elementów, np. od dachów, stropów, balkonów»

∆ Ściana szczytowa «zewnętrzna, boczna ściana budowli»

∆ Ślepa ściana «ściana bez otworów okiennych i drzwiowych»

◊ W czterech ścianach «w mieszkaniu»

◊ Być, mieszkać itp. z kimś przez ścianę «być, mieszkać itp. w sąsiednim, przylegającym pokoju, domu»

◊ Blady, biały jak ściana; zblednąć jak ściana «bardzo blady; bardzo zblednąć (zwykle pod wpływem gwałtownych wzruszeń)»

◊ (Choć) bij, tłucz głową (łbem) o ścianę «zwrot podkreślający daremność jakichś wysiłków»

◊ (Choć) wbij zęby w ścianę «nic nie pomoże, jest się bezradnym wobec braku żywności, głodu»

◊ Jak groch (albo grochem) o ścianę «o słowach, prośbie, perswazji: (być) bez oddźwięku, bez żadnego skutku»

◊ Mówić, gadać (jak) do ściany «mówić do kogoś, kto nie reaguje na słowa»

◊ Podpierać ściany, ścianę «stać pod ścianą nie biorąc udziału w ogólnej zabawie; o kobiecie: nie mieć powodzenia na zabawie, nie być proszoną do tańca»

◊ Ściany mają uszy «ktoś niepożądany może usłyszeć, trzeba się strzec, żeby ktoś nie podsłuchał»

◊ posp. Postawić kogoś pod ścianą; pójść pod ścianę «skazać na rozstrzelanie; zostać skazanym na śmierć przez rozstrzelanie»

przen.

Ściana ognia.

Ściana lasu, drzew.

Ściana deszczu.

2. «zewnętrzna, zwykle pionowa, płaszczyzna ograniczająca jakiś przedmiot, jakieś wnętrze; bok»

Ściana skrzyni, koszyka.

Ściana akwarium.

Ściana kotła.

3. «strome, prawie pionowe skaliste zbocze górskie»

Zdobyć ścianę.

Pokonać północną ścianę Giewontu.

4. górn. «wyrobisko znacznej długości, ograniczone po bokach chodnikami, służące do masowego wydobywania kopaliny ze złoża»

5. mat. «płaszczyzna lub część płaszczyzny ograniczająca wielościan; w kryształach: płaszczyzna ograniczająca kryształ, będąca płaskim wielobokiem przecinającym się z innymi płaszczyznami kryształu wzdłuż krawędzi»

Ściany boczne ostrosłupa.