- ustąpić
- dk VIa, \ustąpićpię, \ustąpićpisz, ustąp, \ustąpićpił - ustępować ndk IV, \ustąpićpuję, \ustąpićpujesz, \ustąpićpuj, \ustąpićował1. «opuścić jakieś miejsce, cofając się przed kimś, przed czymś, usunąć się dając miejsce, wolną drogę komuś, czemuś; odejść, wycofać się»
Ustępować przed samochodami.
Tłum nie ustąpił z placu.
Ustępować przed nieprzyjacielem.
Wojska nieprzyjaciela ustępowały z pola walki.
Wróg ustąpił z miasta.
◊ Ustępować komuś z drogi a) «bojąc się kogoś dawać mu wolne przejście, odsuwać się na pewną odległość od kogoś» b) «nie dawać komuś okazji do sprzeczki, sporów, zwady, unikać kontaktów z kimś, zatargów, konfliktów» «usuwać się dając komuś pierwszeństwo w czymś, możliwości, szanse zdobycia czegoś»◊ Coś ustępuje na drugi, na daleki plan «coś staje się czymś drugorzędnym, mniej ważnym od czegoś»◊ przestarz. Ustąpić z placu, z pola a) «przestać o coś walczyć, zrezygnować z czegoś» b) «stracić dotychczasowe znaczenie, dotychczasową pozycję; odejść, zniknąć»2. «ulec komuś w czymś, przyznać pierwszeństwo komuś, czemuś»Nie ustępował wobec gróźb.
Ustępował jej w drobiazgach, we wszystkim.
Po długich perswazjach ustąpił.
◊ Ustępować jeden drugiemu, ustępować sobie wzajemnie «czynić ustępstwa; iść na kompromis»□ Mądry głupiemu zawsze ustępuje.3. «zwolnić się z pracy, z pełnienia danej funkcji, zrezygnować z zajmowanego stanowiska, urzędu; odejść»Ustąpić ze stanowiska.
Udzielono absolutorium ustępującemu zarządowi.
∆ Rząd ustąpił «rząd podał się do dymisji, złożył rezygnację»4. «przestać się objawiać, przestać występować; zniknąć, minąć, przejść»Atak duszności ustąpił.
Bóle nie ustępowały.
Choroba, gorączka ustąpiła.
Objawy choroby ustępują.
Ustąpiły mrozy, chłody.
Moda dżinsowa ustąpiła.
5. «zrzec się czegoś na czyjąś korzyść; odstąpić, odprzedać»Ustąpić komuś swój udział w czymś, np. w jakimś przedsiębiorstwie handlowym.
◊ Ustąpić miejsca a. miejsce «podnieść się ze swego miejsca ofiarowując je komuś stojącemu»◊ książk. Coś ustępuje czemuś a. ustępuje miejsca czemuś «coś zostaje zastąpione przez coś innego, znika na rzecz czegoś»◊ przestarz. Ustępować komuś (czemuś) pierwszeństwa «przyznawać komuś (czemuś) prawo do czegoś przed innymi, przed sobą, uznawać czyjąś wyższość, przewagę nad innymi, nad sobą»6. «ugiąć się, poddać się naciskowi»Drzwi ustąpiły.
Zamek ustąpił.
7. «obniżyć cenę czegoś; opuścić»Ustąpić połowę ceny.
Nie ustąpić ani grosza.
Słownik języka polskiego . 2013.
