węzeł

m IV, D. \węzełzła, Ms. węźle; lm M. \węzełzły

1. «zaciągnięta pętla, splot powstały przez związanie sznura, liny lub dwu, kilku, wielu sznurów, lin itp.; supeł; także: splot włosów, kok»

Luźny, mocny, podwójny, skomplikowany węzeł.

Węzeł na linie.

Węzeł krawata.

Bicz z węzłami.

Uczesanie w węzeł.

Wiązać węzeł.

Rozsupłać, rozwiązać, zaciągnąć węzeł.

Związać coś w węzeł a. na węzeł.

∆ Węzeł marynarski «węzeł wiązany w ten sposób, że końce dwu lin złożonych we dwoje przeciąga się w różny sposób przez wzajemnie skrzyżowane pętle; łatwy do zawiązania i rozwiązania»

∆ anat. Węzły chłonne a. limfatyczne «drobne ciałka w sieci naczyń chłonnych wytwarzające limfocyty i zatrzymujące toksyny i drobnoustroje chorobotwórcze»

◊ Węzeł gordyjski «bardzo zawiła, trudna do rozwiązania sprawa»

◊ Przeciąć, rozciąć węzeł gordyjski «rozstrzygnąć zawiłą, trudną sprawę w sposób stanowczy, radykalny, prędko, śmiało»

przen. (zwykle w lm) «to, co łączy ludzi ze sobą; powiązania, związki, więzi, więzy»

Dozgonne, nierozerwalne, serdeczne, silne, trwałe węzły.

Węzły małżeńskie, rodzinne.

Węzły braterstwa, pokrewieństwa, przyjaźni.

Węzły uczuć.

Węzły sympatii.

2. «miejsce, miejscowość, gdzie się zbiegają, krzyżują jakieś ważne drogi, arterie, szlaki komunikacyjne»

Węzeł komunikacyjny, drogowy.

Węzeł lądowy, lotniczy, morski, rzeczny, krajowy, międzynarodowy.

Węzeł transportowy, handlowy.

3. bot. «miejsce, w którym jest osadzony liść lub okółek liści na łodydze»

4. mors. «jednostka prędkości równa jednej mili morskiej na godzinę (stosowana głównie w żegludze morskiej)»

Statek płynął z prędkością 15 węzłów.

5. techn. «zgrupowanie w jednym miejscu i w jednym pionie określonych urządzeń technicznych, przyłączonych do jednego zespołu przewodów»

∆ Węzeł sanitarny «zespół rur sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, obsługujący jedno mieszkanie»