- widzieć
- ndk VIIa, \widziećdzę, \widziećdzisz, \widziećdział, \widziećdzieli, \widziećdziany1. «reagować odpowiednimi wrażeniami na bodźce działające na narządy wzroku, postrzegać; rozróżniać przedmioty wysyłające, odbijające lub przepuszczające światło, ich wielkość, kształt, barwę i ruch; dostrzegać, oglądać»
Widzieć dobrze, źle.
Widzieć z bliska, z daleka.
Nie widzieć na jedno oko.
Nie widzieć na odległość kilku metrów.
Widzieć niewyraźnie, jak przez mgłę.
Widzieć w nocy doskonale, jak kot.
Widzieć coś kątem oka.
Widziała, jak kogoś potrącił samochód.
Widział, że dziecko bawi się w ogródku.
∆ Widzieć film, sztukę, wystawę «być na filmie, na sztuce, na wystawie; obejrzeć film itp.»◊ Nie chcieć widzieć kogoś na oczy «nie chcieć kogoś więcej zobaczyć, znać»◊ Widzieć coś, kogoś na własne oczy «być naocznym świadkiem jakichś wydarzeń; widzieć kogoś osobiście»◊ Widzieć jak na dłoni a) «widzieć wyraźnie» b) «zdawać sobie jasno, wyraźnie sprawę z czegoś, być pewnym czegoś»◊ Widzieć coś w jasnych, różowych, pięknych a. ciemnych, czarnych kolorach, barwach «zapatrywać się na coś optymistycznie a. pesymistycznie»◊ Widzieć tylko swój nos, koniec swojego nosa, nie widzieć dalej niż koniec, czubek własnego a. swojego nosa a) «być egoistą, mieć na względzie tylko własny interes, zajmować się tylko swoimi sprawami» b) «mieć ograniczony zakres zainteresowań»◊ Widzieć kogoś (np. intruza, przyjaciela), coś (np. cały świat) w kimś, widzieć coś (np. szczęście) w czymś (np. w pieniądzach, nauce) «uważać kogoś, coś za kogoś, za coś, traktować kogoś w jakiś sposób; dopatrywać się, upatrywać kogoś, czegoś w kimś, czymś»◊ Świata za (poza) kimś, czymś nie widzieć «być kimś bardzo zajętym, kochać kogoś ponad wszystko; być czemuś całkowicie oddanym, interesować się czymś wyłącznie»◊ Być dobrze, mile, źle itp. widzianym «być życzliwie lub niechętnie gdzieś przyjmowanym, mieć u kogoś dobrą lub złą opinię; o rzeczach, zjawiskach: być aprobowanym, znajdować uznanie, nie znajdować aprobaty, uznania»◊ pot. Coś (np. zabawa, wystawa), ktoś (np. naukowiec, dziewczyna) jakiego, jakiej świat nie widział «coś bardzo rzadko zdarzające się, niebywałe, ktoś niezwykły, niespotykany, nadzwyczajny»◊ Co widzę, co widzimy! «zwrot wyrażający zdziwienie, radość, gniew itp.»◊ Kogo widzę, kogo widzimy! «zwrot wyrażający zdziwienie i radość z powodu niespodziewanego spotkania po długiej przerwie»◊ Kto to widział, widział to kto, widział kto coś podobnego «zwroty wyrażające oburzenie, zgorszenie z jakiegoś powodu; to niemożliwe, niedopuszczalne, tak nie można; to niesłychane!»◊ Widzisz, widzicie, widziałeś, widzieliście go (ją, ich) «zwrot wtrącony, wyrażający niechęć, oburzenie, lekceważenie, które chcemy komuś okazać»◊ Tyle go (ją, ich) widział, widzieli «zwrot używany w odniesieniu do kogoś, kto nagle oddalił się, zniknął, przepadł bez śladu»□ Jak cię widzą, tak cię piszą.□ W Rzymie być, a papieża nie widzieć.2. «mieć możność spotkania się, zetknięcia się z kimś; spotykać kogoś»Nie widział jej od kilku lat.
Chciałbym widzieć cię codziennie.
∆ Miło mi ciebie, was widzieć «zwrot grzecznościowy: cieszę się ze spotkania z tobą, z wami itp.»3. «odtwarzać, wywoływać w pamięci, w wyobraźni; wyobrażać sobie»Widzieć we wspomnieniach dom rodzinny.
Widzieć coś oczami duszy, wyobraźni.
Już widzę, jak będziesz żałować swego kroku.
4. «mieć określony pogląd na coś, pojmować coś w pewien sposób; patrzeć na coś»Autor tak widzi rzeczywistość.
Widzę tę sprawę inaczej niż ty.
5. «upatrywać kogoś w czymś; uważać za kogoś»W każdym widzi przyjaciela.
6. «zdawać sobie z czegoś sprawę, uświadamiać sobie coś; przekonywać się o czymś, stwierdzać coś, zauważać»Widzieć zmianę w czyimś zachowaniu.
Widzieć czyjeś zakłamanie i dwulicowość.
Widzieć przeszkody, trudności w realizacji swego planu.
Widziała, że zabiegano o jej względy.
◊ Jak widzę, jak widzisz, jak widzimy, jak pan(i) widzi; widzisz, widzicie «zwroty wtrącone, używane dla zaakcentowania, podkreślenia czegoś, zwrócenia na coś czyjejś uwagi, potwierdzenia, stwierdzenia czegoś»◊ pot. Widzisz, a widzisz, no widzisz «zwroty używane dla zadokumentowania, podkreślenia czegoś; właśnie, otóż to, przekonałeś się, że…»widzieć się1. «widzieć swoje odbicie w czymś»Widzieć się w lustrze, w szybie.
2. «widzieć siebie wzajemnie, jeden drugiego»Nie widzieli się w ciemnościach.
Z trudnością widzieli się we mgle.
3. dk«spotkać się, zobaczyć się z kimś, ze sobą wzajemnie»Chciał widzieć się z kierowniczką.
Widzieliśmy się w czasie świąt.
4. reg. «podobać się»Jak ci się widzi mój kostium?
Słownik języka polskiego . 2013.
