wiele

+ ż.-rzecz.; wielu, m.-os.; DCMs. wielu, B. m.-os. wielu, ż.-rzecz. wiele, N. wieloma a. wielu, st. wyższy więcej

«liczebnik nieokreślony oznaczający wielką liczbę osób lub rzeczy»

Kwitło już wiele kwiatów.

Na biurku leży wiele książek.

W korytarzu było wiele drzwi.

W zawodach brało udział wielu sportowców.

Dostać wiele listów.

Znali się od wielu lat.

Mieć wielu kolegów i wiele koleżanek.

Spotyka się z wieloma a. z wielu przyjaciółmi.

Różnić się pod wieloma względami.

Wiele czasu upłynęło.

Robić wiele dobrego.

Okazywać komu wiele życzliwości.

Coś sprawia wiele radości.

Zebrano z pola wiele zboża.

◊ Ktoś, coś jakich wiele «o kimś, o czymś nie wyróżniającym się spośród innych, przeciętnym, często spotykanym, pospolitym»

◊ Wiele wody upłynie, upłynęło zanim… (coś nastąpi, nastąpiło) «minie, minęło dużo czasu zanim… (coś nastąpi, nastąpiło)»

wiele st. wyższy więcej,

w użyciu przysłów. «oznacza wielkie nasilenie czegoś; dużo»

Wiele pracować, czytać.

Wiele wymagać od kogoś.

Wiele się u nas zmieniło.

Można by wiele o czymś mówić.

Przeżyć wiele w okresie wojny.

∆ O wiele «daleko, znacznie (w połączeniu ze stopniem wyższym przymiotników lub przysłówków)»

Był o wiele lepszy od brata.

Jest tu o wiele ładniej niż myślała.

O wiele mniej.

O wiele prędzej.

∆ O wiele za… «zbyt (w innych połączeniach, np. z przysłówkami)»

Jeść o wiele za dużo.

Miała o wiele za krótką sukienkę.

◊ Coś (np. spojrzenie) wiele mówiące, obiecujące «coś (np. spojrzenie) pozwalające się czegoś domyślać, wyraziste»

◊ Coś, ktoś pozostawia wiele do życzenia «ktoś nie jest taki jak być powinien; coś wykazuje niedostatki, braki»

◊ Za wiele pozwalać sobie «nadużywać czyjejś wyrozumiałości, pobłażliwości; zachowywać się zbyt swobodnie, nie znać umiaru w czymś»

◊ Tego już za wiele! «wykrzyknienie wyrażające oburzenie z powodu czegoś, co przekracza dopuszczalne granice»

wielu w użyciu rzecz. «wielka liczba osób»

Wielu mu pochlebiało.

◊ Jeden z wielu «ktoś niczym się nie wyróżniający; przeciętny, pospolity»