władza

ż II, DCMs. \władzadzy

1. blm

«prawo rządzenia państwem, panowanie, rządzenie; stosunek społeczny między dwiema grupami, polegający na tym, że jedna z grup może w sposób trwały oddziaływać na postępowanie grupy drugiej w realizacji zadań społecznych i ma środki zapewniające jej kontrolę tego postępowania; także: rządzenie kimś, kierowanie kimś, np. członkami rodziny, instytucji, stowarzyszeń itp.»

Władza absolutna, despotyczna.

Władza najwyższa.

Władza niepodzielna, nieograniczona.

Władza ustawodawcza, prawodawcza.

Władza wykonawcza.

Władza ludowa, rewolucyjna.

Władza króla.

Władza rodzicielska.

Władza ojca nad synem.

Walka o władzę.

Sprawować władzę.

Nadużywać władzy.

Obalić władzę.

Przechwycić, przejąć władzę.

Zagarnąć, zdobyć władzę.

Zrzec się władzy.

Być u władzy.

Dojść do władzy.

Ustanowić władzę.

Ugruntować, umocnić władzę.

Utrzymać się u władzy.

Dzielić się z kimś władzą.

Reprezentować jakąś władzę.

Uzurpować sobie władzę.

Wyzuć kogoś z władzy.

Wyzwolić się spod czyjejś władzy.

Odsunąć kogoś od władzy.

Sięgnąć po władzę.

Pozbawić matkę władzy rodzicielskiej.

∆ Władza państwowa «suwerenna i uniwersalna władza na danym terytorium państwowym, zdolna do zapewnienia obowiązującego porządku prawnego, społecznego i ekonomicznego, spełniająca również inne, wewnętrzne i zewnętrzne funkcje państwowe»

2. częściej w lm, D. władz

«instytucje, organy rządzące, kierujące czymś; osoby rządzące, kierujące czymś»

Władze administracyjne, partyjne, związkowe.

Władze centralne.

Oddać się w ręce władz.

Stawiać opór władzy.

∆ Organy władzy «instytucje, osoby rządzące czymś»

◊ gw. miejska Pan władza «milicjant, policjant»

3. lm D. władz

«możność, zdolność władania, poruszania częściami własnego ciała»

Odzyskać, stracić władzę w nogach.

Nie mieć władzy w rękach.

∆ Władze umysłowe «zdolność myślenia, rozumowania, odczuwania»

∆ Być w pełni władz umysłowych «być normalnym psychicznie»

◊ Mieć władzę nad sobą; odzyskać, stracić władzę nad sobą «kontrolować swoje odruchy, być opanowanym, spokojnym; opanować się, stracić panowanie nad sobą»

4. blm

«oddziaływanie na kogoś, wpływ; moc, siła»

Mieć nad kimś tajemną władzę.

Mieć władzę nad czyimś sercem, nad czyimiś myślami.

Dostać się we władzę nałogu, namiętności.