wodzić

wodzić
ndk VIa, \wodzićdzę, \wodzićdzisz, wódź, \wodzićdził, \wodzićdzony
1. «idąc prowadzić kogoś w różne miejsca, być czyimś przewodnikiem»

Wodziła gości po całym mieście.

Wodziła nas od sklepu do sklepu.

Wszędzie wodziła ze sobą dziecko.

◊ Wodzić rej «przewodzić jakiejś grupie, panować nad otoczeniem»
◊ książk. Wodzić kogoś na pokuszenie «wystawiać, narażać kogoś na pokusę, poddawać próbie»
◊ pot. Wodzić kogoś za nos, na pasku «narzucać komuś swoją wolę, podporządkowywać go sobie; kierować, rządzić kimś»
◊ przestarz. Wodzić tańce (mazura, poloneza) «tańczyć na czele szeregu par; być wodzirejem»

Patrzcie, patrzcie, młodzi, może ostatni, co tak poloneza wodzi! (Mickiewicz)

2. «o samicach ptaków (zagniazdownikach): opiekować się świeżo wyklutymi pisklętami do osiągnięcia przez nie dojrzałości, samodzielności»

Kwoka wodzi kurczęta.

3. «przesuwać coś po czymś»

Wodzić piórem, ołówkiem, pędzlem po papierze.

Czytał wodząc palcem po wyrazach.

Skrzypek delikatnie wodził smyczkiem po strunach.

◊ Wodzić oczami, wzrokiem, spojrzeniem po kimś, za kimś, po czymś, w koło, dookoła «patrzeć kolejno na wszystkie przedmioty, osoby gdzieś się znajdujące, nie spuszczać oczu z kogoś, z czegoś poruszającego się, chodzącego»
◊ Wodzić nosem po papierze, po szybie «patrzeć na coś z bliska, przybliżać twarz do książki, gazety itp., do szyby, żeby coś lepiej zobaczyć»
wodzić się
1. pot. «chodzić z kimś wolnym krokiem w różne miejsca, spacerować długo, zwykle prowadząc jeden drugiego»

Wodziła się z mężem po sklepach.

Wodzili się z sobą całymi wieczorami.

2. przestarz. «mocując się z kimś przeciągać, ciągnąć jeden drugiego z miejsca na miejsce»
dziś tylko we fraz. posp. Wodzić się za łby «żyć w niezgodzie ciągle się kłócąc, bijąc; bić się»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • wodzić — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIIb, wodzićdzę, wodzićdzi, wódź, wodzićdzony {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} o samicach niektórych ptaków: opiekować się świeżo wyklutymi pisklętami do czasu ich usamodzielnienia się …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wodzić — 1. Wodzić kogoś za nos «mamić, oszukiwać, zwodzić kogoś, aby podporządkować go swej woli»: Jest idiotą, dał się wodzić za nos. Myślał, że miał w ręku tego J 23, a tymczasem to J 23 zakpił z niego. Andrzej Zbych, Stawka. Wodził mnie za nos jak… …   Słownik frazeologiczny

  • wodzić rej — {{/stl 13}}{{stl 8}}pot. {{/stl 8}}{{stl 7}} przewodzić, dowodzić, dyrygować innymi; być w czymś pierwszym : {{/stl 7}}{{stl 10}}Dzieciak wodził rej w przedszkolu. Wodzić rej w towarzystwie. Wodził rej wśród medycznych autorytetów. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wodzić się za łby — {{/stl 13}}{{stl 8}}pot. {{/stl 8}}{{stl 7}} gwałtownie kłócić się, wdawać się w waśnie, bójki, awanturować się : {{/stl 7}}{{stl 10}}Z byle powodu wodzili się za łby. Nikt nie mógł uwierzyć, że sąsiedzi przestali wodzić się za łby. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • wodzić się — z kimś za bary, za czuby, za łby zob. wziąć się 1 …   Słownik frazeologiczny

  • błądzić [wodzić] oczami — {{/stl 13}}{{stl 7}} patrzeć na różne miejsca, nie zatrzymując na niczym wzroku, bez większego zainteresowania, skupienia uwagi : {{/stl 7}}{{stl 10}}Błądził oczami po otaczających go sprzętach. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • prowadzić [wodzić] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś} {{/stl 8}}na pasku [na sznurku] {{/stl 13}}{{stl 7}} rządzić kimś, trzymać kogoś w posłuszeństwie, całkowitej uległości, uzależnić kogoś całkowicie od siebie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Prowadziła męża na pasku. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • nos — 1. Coś kręci, wierci kogoś w nosie «coś drażni czyjś węch, wywołuje uczucie pieczenia, swędzenia w nosie»: (...) dopiero westchnął z ulgą, kiedy się znaleźli w podsieniach domu i na świeżym powietrzu. Zapach ciężkich pachnideł wiercił mu jeszcze… …   Słownik frazeologiczny

  • Woiwode — Woi|wo|de 〈m. 17〉 = Wojewode * * * Woi|wod, Woi|wo|de, der; …den, …den [poln. wojewoda, zu: wojna = Krieg u. wodzić = führen]: 1. (früher) Heerführer (in Polen, in der Walachei). 2. oberster Beamter einer polnischen Provinz. * * * Woiwode …   Universal-Lexikon

  • Woiwod — Woi|wod, Woi|wo|de, der; …den, …den [poln. wojewoda, zu: wojna = Krieg u. wodzić = führen]: 1. (früher) Heerführer (in Polen, in der Walachei). 2. oberster Beamter einer polnischen Provinz. * * * Woi|wod, Woi|wo|de, der; ...den, ...den [poln.… …   Universal-Lexikon

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”