dech

m III, D. tchu, blm

«wciągane do płuc i wypychane z nich powietrze, tchnienie; czynność narządów oddychania; oddech»

Krótki, świszczący dech.

Chwytać, wstrzymać dech.

Nabrać tchu.

Nie móc złapać tchu.

Tchu komu braknie, zabrakło; dech zamiera komu lub w kim.

∆ Dech komuś zapiera «brak komuś tchu, ktoś z trudem oddycha»

◊ Bez tchu a) «dusząc się z braku powietrza, ze zmęczenia» b) «bez przerwy, bez odpoczynku»

◊ Co tchu, ile tchu «jak najszybciej, ile sił»

◊ Jednym tchem a) «bez przerwy, z wielkim napięciem, zainteresowaniem» b) «jednym łykiem, jednym haustem; duszkiem»

◊ Nie puścić ani tchu «nie powiedzieć nawet słowa; ani pary z ust»

◊ Ostatnim tchem «resztkami sił»

◊ Póki tchu, do ostatniego tchu «dopóki życia starczy»

◊ Z zapartym tchem «z natężeniem, z największą uwagą»

przen. «powiew, podmuch»

Wiosenny dech ziemi.