- dojść
- dk, \dojśćjdę, \dojśćjdziesz, dojdź, doszedł, doszła, doszli, doszedłszy - dochodzić ndk VIa, \dojśćdzę, \dojśćdzisz, \dojśćchodź, \dojśćdził1. «posuwając się osiągnąć określone miejsce, cel»a) «o ludziach i zwierzętach: idąc dotrzeć dokądś»
Dojść do lasu, do rzeki.
Wieczorem doszli do granicy.
∆ Dochodząca kobieta, pomoc domowa «osoba przychodząca do pracy w gospodarstwie domowym na określone godziny»b) częściej ndk «o środkach komunikacji: być doprowadzonym; dojeżdżać, dopływać»Kolej dochodzi, nie dochodzi dokąd.
Statek doszedł do portu.
c) «o listach, przesyłkach itp.: trafić do adresata, trafić na miejsce oznaczone»Listy nie dochodziły.
Telegram doszedł w porę.
∆ Dojść do czyichś rąk, do rąk adresata «trafić bezpośrednio do kogoś, dotrzeć do adresata»d) «o wodzie, ogniu, powietrzu: dopłynąć, dosięgnąć»Ogień dochodził do strychu.
Powietrze nie dochodziło do pomieszczenia.
e) częściej ndk «o pociskach: dolatywać»Kule nie dochodziły do celu.
f) «o wiadomościach, pogłoskach: stać się wiadomym»Złe wieści dochodzą do kogoś.
g) częściej ndk «o wrażeniach słuchowych, wzrokowych, węchowych: dawać się słyszeć, widzieć, czuć»Z daleka dochodzą głosy, dźwięki.
Dochodzi do nas miły zapach, przyjemna woń kwiatów.
2. częściej ndk «osiągać jakąś granicę, jakiś kres»a) «w przestrzeni»Park dochodzi do rzeki.
◊ Drzwi, okna dochodzą, nie dochodzą «drzwi, okna dokładnie przylegają do futryny, drzwi, okna nie zamykają się szczelnie»b) «w czasie»Dojść do pełnoletności.
Dochodzić do sześćdziesięciu lat.
◊ (tylko ndk) Dochodzi druga, trzecia (godzina), dochodzi północ «zbliża się godzina druga, trzecia, zbliża się północ»3. «osiągnąć jakąś wielkość, jakąś miarę, jakąś liczbę»Mróz doszedł do -50°C.
Liczba zgromadzonych dochodziła do kilku tysięcy osób.
4. «osiągnąć to, czego się pragnęło, do czego się dążyło, co jest potrzebne»Dojść do dobrobytu, do sławy, do wysokich godności.
Dojść do perfekcji.
◊ Dojść do zdrowia «odzyskać zdrowie, wyzdrowieć»◊ Dojść do zgody, do porozumienia «pogodzić się, porozumieć się»◊ Dojść do głosu, do słowa «uzyskać możność wypowiedzenia się; zabrać głos, przemówić»◊ Dojść do siebie a) «odzyskać siły, wrócić do zdrowia» b) «odzyskać przytomność po zemdleniu» «odzyskać równowagę psychiczną, otrząsnąć się z wrażenia; opanować się, ochłonąć»◊ Coś (nie) doszło do skutku «coś się (nie) urzeczywistniło»◊ Doszło do czegoś (np. do awantur, do zatargów, do rozprawy sądowej) «coś zdarzyło się, miało miejsce»◊ Dojść do ładu z kimś «porozumieć się z kimś, dogadać się»5. częściej ndk «stanowić dodatek, być dodatkiem poza czymś już istniejącym»Co kwartał dochodzi premia.
6. częściej ndk «domagać się czegoś na drodze prawnej; starać się o uzyskanie albo odzyskanie czegoś, upominać się o coś, żądać zadośćuczynienia»Dochodzić należności, sprawiedliwości.
Dochodzić swych praw.
Dochodzić zwrotu długów.
Dochodzić krzywdy.
7. «dowiedzieć się, pojąć, zbadać, wywnioskować»Dojść prawdy.
Trudno dojść, jak jest naprawdę.
◊ Dojść do przekonania, do przeświadczenia «po rozważeniu czegoś być przekonanym, przeświadczonym o czymś»◊ Dojść do wniosku, do konkluzji «wywnioskować»◊ Dojść do kłębka, dojść po nitce do kłębka «osiągnąć rozwiązanie jakiejś sprawy na podstawie przesłanek, poszlak i drobnych faktów»◊ Dojść do sedna sprawy «zbliżyć się do istoty sprawy, zacząć rozpatrywać główne zagadnienie»◊ Dojść do świadomości «osiągnąć świadomość, przekonać się o czymś»8. pot. częściej ndk «o owocach, jarzynach, zbożu: dojrzewać»Pomidory, porzeczki dochodzą.
Pszenica w upalnym słońcu szybko dochodzi.
9. pot. częściej ndk «dogotowywać się, dopiekać się»Kartofle już dochodziły.
10. łow. «zbliżyć się do zwierzyny na odległość strzału»11. → dochodzić
Słownik języka polskiego . 2013.
