dźwigać

dźwigać
ndk I, \dźwigaćam, \dźwigaćasz, \dźwigaćają, \dźwigaćaj, \dźwigaćał, \dźwigaćany - dźwignąć dk Va, \dźwigaćnę, \dźwigaćniesz, \dźwigaćnij, \dźwigaćnął, \dźwigaćnęła, \dźwigaćnęli, \dźwigaćnięty, \dźwigaćnąwszy
1. «podnosić, unosić z wysiłkiem w górę zwykle coś dużego, ciężkiego»

Ledwo dźwignął ciężką walizkę.

Dziecko z trudem dźwigało główkę.

przen.
a) częściej dk «podnieść kogoś na duchu, dodać komuś otuchy, pokrzepić, wesprzeć»

Dźwignąć kogoś z nędzy, z upadku.

b) «podnosić coś na wyższy poziom, ulepszać, uszlachetniać»

Dźwigać oświatę, szkolnictwo.

2. tylko ndk «nosić, nieść, przenosić z trudem z miejsca na miejsce coś dużego, ciężkiego, być obarczonym czymś»

Dźwigać toboły, pakunki.

Dźwigała wielkie naręcze kwiatów.

Już w gruzach leżą Maurów posady, naród ich dźwiga żelaza. (Mickiewicz)

◊ Dźwigać krzyż lub krzyże «mieć ciężkie życie, żyć w trudnych warunkach, mieć kłopoty»
przen. «dawać radę czemuś, wytrzymywać, znosić coś»

Dźwigać swój los, nieszczęście.

3. «odbudowywać, wznosić, tworzyć coś dużego lub z dużym nakładem pracy»

Miasto dźwignięto z ruin.

dźwigać się - dźwignąć się
1. «podnosić się, wstawać; wspierać się»

Chory dźwignął się na łokciu.

Staruszka z trudem dźwignęła się z ławki.

2. «być budowanym, wznoszonym; powstawać»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • dźwigać — I {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIIIa, dźwigaćam, dźwigaća, dźwigaćają, dźwigaćany {{/stl 8}}– dźwignąć {{/stl 13}}{{stl 8}}dk IVa, dźwigaćnę, dźwigaćnie, dźwigaćnij, dźwigaćnął, dźwigaćnęli, dźwigaćnięty {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1 …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • dźwigać — krzyż «cierpieć, mieć ciężkie życie, mieć kłopoty»: – Urodzę dziecko, a potem oddam w dobre ręce. (...) – Jak ciebie znam i tego zaniedbasz. Uznasz, że musisz dźwigać krzyż do końca. I powleczesz się z dzieckiem przez całe życie. E. Przybylska,… …   Słownik frazeologiczny

  • dźwigać się – dźwignąć się — {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} podnosić się, unosić się w górę; wstawać, wspierać się, wspinać się : {{/stl 7}}{{stl 10}}Dźwignąć się z klęczek. Dźwignąć się na palce. Dźwigać się w górę po schodach. {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • dźwignąć — → dźwigać …   Słownik języka polskiego

  • krzyż — 1. Ktoś wygląda, jest jak z krzyża zdjęty «ktoś jest mizerny, wyczerpany, zmęczony, wygląda nieszczęśliwie»: (...) wyglądasz jak z krzyża zdjęta. – Jesteś kobietą i nie wiesz, że puder, szminka i róż dokonują cudów, a jeśli dodasz jakiś sensowny… …   Słownik frazeologiczny

  • piętrzyć — ndk VIb, piętrzyćrzę, piętrzyćrzysz, piętrz, piętrzyćrzył, piętrzyćrzony «układać w stos coraz wyższy, gromadzić coś wznosząc coraz wyżej, piętrami, warstwami, jedno nad drugim; dźwigać coraz wyżej» Wiatr piętrzył fale morskie. ∆ Budowla… …   Słownik języka polskiego

  • unosić — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk VIIb, unoszę, unosićsi, unoś, unoszony {{/stl 8}}– unieść {{/stl 13}}{{stl 8}}dk Vc, uniosę, uniesie, unieś, uniósł, uniosła, unieśli, uniesiony {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}}… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • grób — 1. Być, stać nad grobem; chylić się do grobu; być jedną nogą w grobie, na tamtym świecie; wybierać się na tamten świat «być bardzo starym, chorym, bliskim śmierci»: Już był jedną nogą na tamtym świecie, ale siostry uratowały go kroplówkami. E.… …   Słownik frazeologiczny

  • grzbiet — Giąć, zginać grzbiet przed kimś, przed czymś zob. kark 1. Mieć, dźwigać któryś krzyżyk na grzbiecie zob. krzyżyk 2. Nadstawiać, nastawiać grzbiet (grzbietu) zob. nadstawić. Nie mieć co na grzbiet włożyć zob. włożyć 1. Wrzucić coś na grzbiet zob.… …   Słownik frazeologiczny

  • kark — 1. Giąć, zginać grzbiet, kark; schylać, pochylać głowę, kark przed kimś, przed czymś «poddawać się czyjejś władzy, ulegać komuś, pokornieć»: Ale Mania była harda i – podobnie jak Edward – przed nikim karku nie zginała. D. Koral, Wydziedziczeni. 2 …   Słownik frazeologiczny

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”