gdzie

1. «zaimek zastępujący człon zdania oznaczający miejsce jako środowisko odbywania się czegoś, rzadziej także cel przestrzenny, kierunek (dokąd) lub drogę, trasę (którędy)»

a) «w zdaniach pytajnych lub w zdaniach podrzędnych wyrażających pytanie»

Gdzie byłeś rano?

Gdzie twoi rodzice?

Gdzie by to mogło leżeć?

Ej, ty na szybkim koniu, gdzie pędzisz kozacze? (Malczewski)

□ Gdzie Rzym, gdzie Krym.

b) «w zdaniach podrzędnych będących rozwiniętym określeniem miejsca»

Siadali, gdzie kto miał ochotę.

Kryli się, gdzie kto mógł.

Chodziłeś nie tam, gdzie trzeba.

Wędrował przed siebie, gdzie go oczy poniosą.

Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga. (Mickiewicz)

□ Wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma.

□ Gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą.

□ Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta.

2. «zaimek zastępujący połączenia przyimków z zaimkiem który, rozpoczynającym zdanie podrzędne określające rzeczowniki będące wskazaniem jakiegoś miejsca»

Zatrzymał się w miejscu, gdzie się rozwidlała rzeka.

Weszli do pomieszczenia, gdzie była pracownia.

Sala, gdzie mieli zajęcia, była jasno oświetlona.

Przyszedł do biura, gdzie pracował jego ojciec.

3. «zaimek oznaczający miejsce dowolne lub bliżej nie określone; gdzieś, gdziekolwiek»

Wyjedziemy gdzie w góry.

Lasy i pola, gdzie się obrócić.

Mało gdzie spotkasz jeszcze takich ludzi.

Całe obszary rzadko gdzie uprawiane.

Byle gdzie robili przerwy w podróży.

Gdzie jak gdzie, ale u nas jest najlepiej.

Jest gdzie usiąść.

Nie miał gdzie nocować.

4. «partykuła wzmacniająca, uwydatniająca kontrast, nierealność lub niemożliwość czegoś»

Gdzie mi teraz myśleć o wyjeździe.

Gdzie choremu marzyć o sporcie.

Pytałem go z piętnaście, gdzie, ze dwadzieścia razy.

Gdzie tobie do takich interesów.

Gdzie tam mnie do tańca.

Mój rysunek też dobry, ale gdzie mu do twojego.

Prosiłem żeby przyszedł, ale gdzie tam.

Żeby choć raz wysłuchał, gdzie tam.

gdzie bądź «w dowolnym miejscu, nie wybierając miejsca; gdziekolwiek, wszystko jedno gdzie»

Nie szukali swych miejsc, siadali gdzie bądź.

Szedł gdzie bądź, bez żadnego celu.