goły

goli

1. «nie przykryty, nie osłonięty ubraniem; nagi, obnażony»

Gołe nogi, plecy ramiona.

Gołe ciało.

W rzece kąpią się goli chłopcy.

◊ Goła szabla, goły miecz «szabla miecz wydobyte z pochwy, obnażone»

◊ Pod gołym niebem «na dworze, na powietrzu, poza budynkiem»

◊ Z gołą głową «bez nakrycia głowy»

◊ Brać, robić coś gołą ręką a. gołymi rękami (rękoma) «brać, robić coś ręką albo rękami nie posługując się narzędziami lub bronią»

◊ Widzieć, obserwować itp. gołym okiem «widzieć, obserwować itp. wzrokiem, nie posługując się przyrządami optycznymi»

◊ Iść na kogoś (na wroga, nieprzyjaciela) z gołymi rękami «atakować kogoś bez broni»

◊ Obrać kogoś do gołej skóry «ograbić kogoś doszczętnie, nic nie zostawiając»

2. «pozbawiony naturalnego pokrycia, pozbawiony roślinności lub ubogi w roślinność, pozbawiony włosów, sierści, piór, liści itp.; pustynny, nie zalesiony, nie owłosiony, nie opierzony»

Gołe gałęzie drzew.

Gołe pole.

Gołe pisklęta.

∆ Gołe owce «owce świeżo ostrzyżone»

3. «niczym nie zasłany, nie pokryty; ogołocony z ozdób, mebli, dywanów itp.; pusty»

Goła podłoga, posadzka.

Gołe ściany.

Gołe mieszkanie.

4. «występujący bez dodatków, uzupełnień; sam»

Goła pensja.

Gołe asy (w kartach).

Gołe słowa.

◊ Goła prawda «prawda przedstawiona bez upiększeń, bez obsłonek; naga prawda»

◊ Gołe fakty «fakty nie komentowane, bez komentarzy; fakty niezaprzeczalne, niewątpliwe»

5. pot. «biedny, nie mający pieniędzy, majątku ani nic wartościowego»

Byli goli, szukali dobrych zarobków.

◊ Goły jak święty turecki, jak bizun, jak piskorz «bardzo biedny, nie mający zupełnie pieniędzy ani żadnego majątku»

□ Goły, ale wesoły, głupi, ale zdrów.

goły, goła w użyciu rzecz.

1. «człowiek nagi»

◊ Czuć się jak goły w pokrzywach «być w przykrym położeniu»

2. «człowiek biedny, niezamożny»

□ Goły rozboju się nie boi.