jasny

jaśni, jaśniejszy

1. «świecący, palący się, błyszczący; jaskrawy, oślepiający»

Jasny ogień, płomień.

Jasna lampa.

Jasne słońce.

Jasne światło.

◊ Zobaczyć coś w jasnym świetle «przekonać się o czymś w sposób oczywisty, zrozumieć coś wyraźnie»

◊ Rzucać jasne światło na coś, ukazywać coś w jasnym świetle «przedstawiać coś w sposób oczywisty, wyraźnie»

◊ posp. Jasny piorun, jasny gwint, cholera jasna «wyrażenia używane jako przekleństwa»

2. «pełen światła, słońca, dobrze oświetlony, nie zaciemniony; widny, słoneczny, pogodny, bezchmurny»

Jasny dzień.

Jasne niebo.

Jaśniejsza strona ulicy.

Najjaśniejszy pokój w mieszkaniu.

◊ Jasny dzień, jasne rano «dzień, pełnia dnia; biały dzień»

◊ Spaść jak grom, piorun z jasnego nieba «zdarzyć się niespodzianie, gwałtownie; zaskoczyć kogoś»

przen.

a) «znamionujący pogodę ducha; wesoły, szczery, otwarty, życzliwy»

Jasny uśmiech.

Jasna twarz.

Jasne spojrzenie.

b) «pozbawiony trosk; szczęśliwy, pomyślny; dobry, dodatni»

Jasne strony czegoś.

Jaśniejsze chwile w życiu.

3. «o barwie i jej intensywności: zbliżony kolorem do białego, przejrzysty; odcinający się białawo na ciemniejszym tle; mało intensywny; blady, nie opalony; mający włosy blond»

Jasne ubranie.

Jasny potok.

Jasne plamy słońca.

Jasna zieleń brzóz na tle ciemnych sosen.

Jasne oczy.

Jasna cera.

Jasne włosy.

∆ Jasne piwo «gatunek piwa o żółtej barwie i dużej zawartości chmielu»

4. «o barwie głosu, tonie: wysoki, dźwięczny»

Jasny głos.

Jasny dźwięk dzwonu.

Jasne brzmienie skrzypiec.

5. «nie budzący wątpliwości, całkowicie zrozumiały, oczywisty, wyraźny, prosty; wyrażający się zrozumiale; bystry, trzeźwy, rozsądny»

Jasny styl.

Jasny tok rozumowania.

Jasny umysł.

Mówić jasnym językiem.

◊ Rzecz jasna «oczywiście, naturalnie»

◊ Jasny jak słońce «całkowicie oczywisty, nie budzący wątpliwości, zupełnie zrozumiały»

◊ Jasna sprawa, jasny interes itp. «sprawa, interes nie budzące podejrzeń, wątpliwości»

6. przestarz. «postawiony wysoko w dawnej hierarchii społecznej, szlachetnie urodzony, możny (częściej w zwrotach grzecznościowych)»

Jaśni panowie.

∆ hist. Najjaśniejszy pan, najjaśniejsza pani «król, królowa (używane jako tytuł, zwrot etykietalny)»

jasne w użyciu rzecz. «porcja jasnego piwa»

Wypić duże jasne.

jasne w użyciu przysłów., pot. «oczywiście, naturalnie; zrozumiano»

Jasne, że wiem.