- korona
- ż IV, CMs. \koronanie; lm D. \koronaon1. «symbol władzy monarchy, zwykle w postaci złotej, bogato zdobionej obręczy, wkładanej na głowę»∆ Korona pięciopałkowa, hrabiowska, baronowska itp. «wyobrażenie korony na herbach i przedmiotach użytkowych szlachty i arystokracji, będące oznaką posiadania przez ich właściciela tytułu hrabiowskiego, baronowskiego itp.»◊ żart. Komuś korona z głowy nie spadnie «nie stanie się nic, co by miało przynieść ujmę czyjejś godności»przen. «władza królewska, panowanie monarchy; tron, królestwo»
Dziedziczyć koronę.
Kandydat, pretendent do korony.
Ofiarować komuś koronę.
2. «przybranie głowy przypominające koronę, zwykle wieniec z kwiatów lub liści albo ozdobna przepaska z drogich kamieni; diadem»Miała kosztowny naszyjnik i koronę z brylantów.
∆ astr. Korona Słońca, korona słoneczna «najbardziej zewnętrzna część atmosfery Słońca, rozciągająca się ponad chromosferą do odległości powyżej 10 promieni Słońca»◊ Korona włosów, warkoczy «uczesanie z upiętych dokoła głowy warkoczy»◊ Korona cierniowa, ciernista «wieniec z cierni jako symbol męki, cierpienia»□ Niedobra żona - cierniowa korona.□ Dobra żona - męża korona.przen. «o największej, najwspanialszej ozdobie, największym osiągnięciu, uwieńczeniu, ukoronowaniu czegoś»3. «górne rozgałęzienie drzewa utworzone z konarów i gałęzi»Drzewo o rozłożystej koronie.
∆ bot. Korona kwiatu «górna wewnętrzna część okwiatu, składająca się z płatków wolnych lub zrośniętych, zwykle barwnych, spełniających wobec organizmów zapylających rolę powabni»4. «jednostka monetarna w Czechosłowacji, Danii, Norwegii, Szwecji i Islandii dzieląca się na 100 mniejszych jednostek; moneta srebrna w dawnych Austro-Węgrzech wartości 100 halerzy»5. anat. «górna część zęba, znajdująca się ponad dziąsłem»6. bud. «górna część muru; górna warstwa nawierzchni drogi, wału, zapory itp.»∆ Korona drogi «jezdnia wraz z poboczami drogi»7. hist. «państwo o ustroju monarchicznym; monarchia, królestwo»8. karc. → koronka w zn. 4∆ Wielka korona «w brydżu: pięć honorów lub cztery asy»9. łow. «grupa wierzchołkowych rozgałęzień rogów jelenia wyrastających z jednego miejsca»10. stom. «rodzaj osłony, pochewki z metalu lub porcelany nakładanej na zaplombowany ząb w celu jego wzmocnienia lub uzupełnienia brakującej części»11. techn. «rodzaj koła zębatego»‹z łac.›
Słownik języka polskiego . 2013.
