krew

krew
ż V, DCMs. krwi, W. krwi, blm
1. «płynna tkanka krążąca w układzie żył i tętnic kręgowców, składająca się z płynnego osocza i krwinek; dostarcza tkankom tlen z narządów oddechowych i zabiera dwutlenek węgla, rozprowadza substancje odżywcze i hormony, odprowadza do narządów wydalniczych szkodliwe produkty przemiany materii, pełni funkcje obronne»

Krew ludzka, zwierzęca.

Białe, czerwone ciałka krwi.

Ciśnienie krwi.

Zakażenie krwi.

Zatamować płynącą krew.

Przetaczać, puszczać krew.

Rany broczące krwią.

Oczy nabiegłe krwią.

Ociekać, spływać, oblać się, zalać się krwią.

Krew uderza do głowy.

Krew płynie, bryzga, bucha, tryska, leje się, sączy się (z rany).

∆ Krew tętnicza «krew płynąca w tętnicach krwiobiegu dużego; ma barwę jasnoczerwoną, zawiera dużo tlenu, przy uszkodzeniu tętnicy tryska silnym, rytmicznie przerywanym strumieniem»
∆ Krew żylna «krew płynąca w żyłach krwiobiegu dużego; ma barwę ciemnoczerwoną, zawiera dużo dwutlenku węgla, mało tlenu; przy uszkodzeniu żyły nie tryska, płynie równomiernym strumieniem»
∆ Krew konserwowana «krew pobrana od dawcy, poddana specjalnym zabiegom w celu niedopuszczenia do jej skrzepnięcia, także w celu zachowania żywotności krwinek i ochrony przed zakażeniem»
◊ Zimna krew «przytomność umysłu, spokój, opanowanie»
◊ Głos krwi a) «popęd naturalny, instynkt» b) «poczucie więzi rodzinnej, rodowej, narodowej»
◊ Krew z mlekiem «o jasnej cerze z rumieńcami lub o ludziach mających taką cerę»
◊ Bez (kropli) krwi «bardzo blady»
◊ Z krwi i kości «prawdziwy, autentyczny»
◊ Bez rozlewu, przelewu krwi «bez ofiar w ludziach, bez walki zbrojnej»
◊ Do ostatniej kropli krwi «do śmierci»
◊ Za cenę krwi «choćby przyszło oddać lub narazić życie, zdrowie»
◊ Przelewać krew «narażać, poświęcać życie, zdrowie, brać udział w walce zbrojnej»
◊ Splamić, zbroczyć ręce czyjąś krwią, mieć krew na rękach, na sumieniu «zadać komuś śmierć, popełnić zbrodnię»
◊ Krwi dla kogoś utoczyć «zrobić dla kogoś wszystko, co możliwe, całkowicie się poświęcić»
◊ Psuć komuś krew, napsuć krwi «wprawiać w zły humor; drażnić, dokuczać»
◊ W kimś, w czyichś żyłach płynie czyjaś, jakaś krew «ktoś pochodzi z jakiegoś rodu, narodu, z jakiejś rasy»
◊ Krew nabiega, napływa do twarzy lub ucieka, odpływa z twarzy «ktoś się czerwieni lub blednie»
◊ Krew w kimś kipi, wre, burzy się «ktoś traci panowanie nad sobą, jest podniecony pod wpływem złości, wstydu, radości itp.»
◊ Coś burzy krew «coś wprawia w podniecenie, doprowadza do rozdrażnienia, wzburzenia»
◊ Komuś krew krzepnie, zastyga, ścina się (pod wpływem czegoś) «kogoś ogarnia przerażenie, lęk, groza»
◊ Coś mrożącego krew (w żyłach) «coś przerażającego»
◊ Błękitna krew «arystokratyczne pochodzenie»
posp. Kogoś zalewa (nagła) krew «ktoś wpada w złość, we wściekłość, traci panowanie nad sobą»
2. «usposobienie, temperament, zwłaszcza żywy, bujny»

Żywość krwi.

Krew kogoś ponosi.

◊ Coś weszło komuś w krew «coś się stało czyimś przyzwyczajeniem»
◊ Mieć coś we krwi «być do czegoś przyzwyczajonym, odziedziczyć jakieś cechy»
żart. Krew nie woda «wrodzony temperament, pobudliwość fizyczna i psychiczna»
3. «pochodzenie, pokrewieństwo, ród, rasa; ludzie ze sobą spokrewnieni, osobnicy jednej rasy»

Konie czystej krwi arabskiej.

Łączy kogoś z kimś wspólna krew.

∆ Koń czystej krwi «koń bez domieszki innej rasy»
◊ Więzy krwi «pokrewieństwo»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • krew — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż IVa, DCMc. krwi, blm {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} czerwony płyn krążący w zamkniętym układzie naczyń krwionośnych kręgowców, składający się z płynnego osocza i krwinek; dostarcza… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • krew — 1. Bez kropli krwi «o człowieku, o twarzy: bardzo blady»: (...) leżał na wznak. Twarz miał bladą, bez kropli krwi, oczy przymknięte. H. Rudnicka, Uczniowie. 2. Błękitna krew «pochodzenie arystokratyczne»: Daniel jest sierotą, a w jego żyłach nie… …   Słownik frazeologiczny

  • krew burzy się [i syn.] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{w kimś} {{/stl 8}}{{stl 7}} ktoś się denerwuje, oburza z jakiegoś powodu : {{/stl 7}}{{stl 10}}Krew burzy się, kipi, gotuje się, wzburzyła się, zakipiała, zagotowała się w kimś. Krew wzburzyła się w nim na takie stawianie… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • krew burzy się [i syn.] w — {{/stl 13}}{{stl 8}}{czyichś} {{/stl 8}}żyłach {{/stl 13}}{{stl 7}}to samo co krew burzy się [i syn.] {{/stl 7}}{{stl 8}}{w kimś}. {{/stl 8}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • krew nie woda — {{/stl 13}}{{stl 7}} żartobliwie, usprawiedliwiająco o czyjejś energii, żywotności, werwie itp., o przejawach czyjegoś bujnego, burzliwego temperamentu : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nie ma się co dziwić chłopakowi – krew nie woda. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • krew uderzyła — {{/stl 13}}{{stl 8}}{komuś} {{/stl 8}}do głowy {{/stl 13}}{{stl 7}} ktoś traci panowanie nad sobą, ulega silnemu wzruszeniu : {{/stl 7}}{{stl 10}}Na tę obelgę krew uderzyła mu do głowy i zaczął się rwać do bójki. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • krew z mlekiem — {{/stl 13}}{{stl 7}} o zdrowej, delikatnej, lekko różowej cerze; także o człowieku mającym taką cerę : {{/stl 7}}{{stl 10}}Wspaniała dziewczyna, krew z mlekiem. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • krew ścina się – ścięła się — {{/stl 13}}{{stl 8}}{komuś} {{/stl 8}}w żyłach {{/stl 13}}{{stl 7}} ktoś zamarł, osłupiał itp. z przerażenia, bólu, na widok czegoś okropnego, przerażającego {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • krew z krwi, kość z — {{/stl 13}}{{stl 8}}{czyjejś} {{/stl 8}}kości {{/stl 13}}{{stl 7}} o dużym podobieństwie, zwykle syna do ojca, nie tylko fizycznym, ale i pod względem cech charakteru {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • krew kogoś zalewa — Odczuwać wściekłość lub irytację Eng. To be very angry or irritated …   Słownik Polskiego slangu

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”