ludzie

DB. \ludziedzi, N. ludźmi; lp

→ człowiek, forma supletywna rzeczownika człowiek

a) w zn. 1: Ludzie nauki, teatru. Ludzie pióra. Ludzie epoki odrodzenia, oświecenia. Tłum, gromada, grupka, garstka ludzi. Wiele ludzi. Dwoje, troje ludzi (o mężczyznach i kobietach), dwóch, trzech ludzi (o mężczyznach). Pożycie dwojga ludzi. Garnąć się do ludzi. Uciekać od ludzi.

∆ Ludzie pracy «warstwa społeczeństwa utrzymująca się z własnej pracy zarobkowej»

◊ Czyiś (jego, ich, nasi itp.) ludzie a) «ludzie, którzy są od kogoś uzależnieni; podwładni» b) «ludzie należący do czyjegoś środowiska, godni czyjegoś zaufania; czyiś stronnicy, zwolennicy, sprzymierzeńcy»

◊ Młodzi ludzie «młodzież, zwłaszcza młodzież męska»

◊ Ludzie dobrej woli «ludzie mający dobre intencje, szczere zamiary, ludzie uczciwi, szczerzy»

◊ Ktoś (jest) podobny do ludzi, niepodobny do ludzi «ktoś wygląda jak należy, dobrze się prezentuje, jest niebrzydki; ktoś nie jest taki jak inni, wygląda dziwacznie, rażąco, brzydko»

◊ Ktoś (jest) nie do ludzi «ktoś (jest) nieprzystosowany do życia, do sytuacji, ktoś (jest) do niczego»

◊ (Jest) jak u ludzi «jest tak jak należy, jak powinno być; porządnie, należycie, po ludzku»

◊ Nieszczęścia, wypadki itp. chodzą po ludziach «nieszczęścia, wypadki itp. zdarzają się ludziom; zawsze może się człowiekowi przytrafić coś złego»

◊ Robić coś przy ludziach «robić coś w obecności świadków, publicznie»

◊ Żyć, mieszkać itp. jak ludzie «żyć, mieszkać dostatnio, zamożnie, porządnie»

b) w zn. 2:

◊ pot. Będą, wyrosną z kogoś ludzie, ktoś wyjdzie, wyrośnie na ludzi «ktoś się stanie porządnym człowiekiem, jednostką wartościową społecznie; ktoś osiągnie wykształcenie, stanowisko»

◊ Wyprowadzić, wykierować itp. kogoś na ludzi «pokierować kimś tak, aby osiągnął wykształcenie, doszedł do jakiegoś stanowiska, aby stał się pożytecznym, porządnym człowiekiem»

c) w zn. 3: Dorośli ludzie, a

zachowują się jak dzieci.

d) pot. w zn. 4: Doglądać ludzi. Trudno o ludzi do kopania kartofli.