łamać

łamać
ndk IX, \łamaćmię, \łamaćmiesz, łam, \łamaćał, \łamaćany
1. «naciskając, przyciskając, uderzając, zginając rozrywać coś, kruszyć, rozdzielać; rozbijać na kawałki»

Łamać gałęzie.

∆ Łamać kołem «w średniowieczu i początkach ery nowożytnej: łamać kości skazanemu specjalnym narzędziem tortur»
◊ Łamać sobie głowę nad czymś «myśleć o czymś bardzo intensywnie, kłopotać się, martwić się czymś»
◊ Łamać sobie język «z trudem wymawiać obce wyrazy»
◊ Łamać szeregi «naruszać równą linię szeregów»
◊ Łamać (pierwsze) lody «pokonywać, przezwyciężać (początkowe) trudności»
◊ Łamać zęby na czymś «nie umieć sobie z czymś poradzić, mieć z czymś trudności»
pot. Łamie kogoś, łamie kogoś w kościach, w krzyżu, w nogach itp.; łamie kogoś krzyż, łamią kogoś ręce, nogi «ktoś ma bóle reumatyczne, newralgiczne itp.»
rzad. Łamać ręce, dłonie «wyginać dłonie rąk splecionych palcami na znak zdenerwowania, zniecierpliwienia, rozpaczy»
przen.
a) «giąć, zginać, wyginać, ucinać, załamywać»
b) «pokonywać, przemagać, przezwyciężać, zwalczać coś»

Łamać opór, przeszkody.

c) «nie stosować się do czegoś, naruszać coś, nie dochowywać, nie dotrzymywać czegoś»

Łamać regulamin, przepisy, zasady.

Łamać obietnice, umowę.

d) «niszczyć, niweczyć»

Łamać sobie życie, karierę.

2. druk. «formować kolumny książki lub czasopisma ze szpalt, tabel, klisz, tytułów itp. elementów drukarskich»
łamać się
1. «dzielić się czymś łamiąc coś na kawałki, zwykle w zwrocie: łamać się opłatkiem»
2. «być łamanym, rozrywanym, zginanym»

Drzewa łamią się pod ciężarem owoców.

Lód łamie się pod kopytami koni.

◊ Głos się komuś łamie «głos z trudem wychodzi z gardła, na skutek zdenerwowania, silnego wrażenia itp.»
przen.
a) «odbijać się, załamywać się»

Odbicie drzewa łamało się w wodzie.

W kroplach rosy łamały się promienie słońca.

b) «być pokonanym, ustępować przed przeciwnościami, cofać się; załamywać się»

Łamać się pod naciskiem trudności.

Linia frontu łamie się pod naporem nieprzyjaciela.

3. «rozbijać się, rozpryskiwać się»

Fale łamią się o brzeg.

4. «walczyć, zmagać się»

Łamać się ze sobą.

Łamać się z przeciwnościami losu.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • Lamač — Wappen Karte Basisdaten …   Deutsch Wikipedia

  • Lamač — (Quartier) Administration Pays  Slovaquie …   Wikipédia en Français

  • Lamac — bzw. Lamač bezeichnet Karel Lamač (1897–1952), tschechischer Filmregisseur, Drehbuchautor und Schauspieler Lamač, Stadtteil im Norden Bratislavas Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit dems …   Deutsch Wikipedia

  • łamać — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk IIa, łamaćmię, łamaćmie, łamaćany {{/stl 8}}– złamać {{/stl 13}}{{stl 8}}dk IIa {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} powodować, że coś pęka, rozdziela się, rozpada się na dwie lub więcej… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Lamač — Geobox | settlement name = Lamač native name = other name = category = Borough etymology = official name = motto = nickname = image caption = symbol = Lamac erb.gif country = Slovakia country state = region = Bratislava district = Bratislava IV… …   Wikipedia

  • łamać — sobie głowę, posp. łeb (nad czymś) «myśleć o czymś bardzo intensywnie, martwić się czymś, starać się coś rozwikłać, znaleźć wyjście z trudnej sytuacji»: (...) musiała dobrze łamać sobie głowę, żeby wyżywić tak liczną rodzinę (...). J. Brzechwa,… …   Słownik frazeologiczny

  • łamać się — I – złamać się {{/stl 13}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} pękać, rozpadać się na dwie lub więcej części pod wpływem nacisku, uderzenia itp.; być łamanym : {{/stl 7}}{{stl 10}}Lód łamie się pod ciężarem sań. Gałąź złamała… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • łamać [połamać] (sobie) zęby — {{/stl 13}}{{stl 8}}{na kimś, na czymś} {{/stl 8}}{{stl 7}} nie zdołać uporać się z czymś (kimś), natrafiać na skuteczny opór czegoś (kogoś); nie dawać czemuś (komuś) rady : {{/stl 7}}{{stl 10}}Zęby sobie połamał na zadaniu z matematyki. {{/stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • łamać sobie język — {{/stl 13}}{{stl 8}}{na czymś} {{/stl 8}}{{stl 7}} z trudem wymawiać określone połączenia dźwięków w swoim lub obcym języku : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nawet Polacy łamią sobie język na zdaniu „chrząszcz brzmi w trzcinie”. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • łamać [suszyć] sobie głowę — {{/stl 13}}{{stl 8}}{nad czymś} {{/stl 8}}{{stl 7}} długo i mozolnie myśleć, zastanawiać się nad czymś, nad jakimś trudnym zagadnieniem : {{/stl 7}}{{stl 10}}Pół dnia suszył sobie głowę nad zadaniem z matematyki. Łamali sobie głowę, jak z tego… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”