martwy

\martwywi

«taki, który nie żyje; o roślinie: zwiędły, uschnięty; o przedmiocie: nieżywotny, nieożywiony»

Padł martwy na polu walki.

Martwe zwierzę.

Martwe gałązki.

To jak martwa opoka nie zwróci w stronę oka, to strzela wkoło oczyma, to się łzami zaleje. (Mickiewicz)

∆ Martwy inwentarz «w gospodarstwie rolnym: narzędzia, maszyny, urządzenia gospodarcze»

∆ Martwy język «język o skostniałych formach, nie będący dziś w użyciu, zachowany w pomnikach literatury, liturgii kościelnej itp.»

∆ Martwa natura «kompozycja plastyczna (obraz, rysunek) przedstawiająca przedmioty użytkowe, kwiaty, owoce, jarzyny, zabite zwierzęta itp.»

∆ Martwa wełna «wełna zdjęta ze skór lub z padłych zwierząt»

∆ ekon. Martwy kapitał «kapitał nie przynoszący dochodów»

∆ geogr. Lód martwy «nieruchoma część lodowca, która straciła łączność z główną jego masą podczas deglacjacji; ulega stopniowemu topnieniu»

∆ mors. Martwa fala «duża, łagodna fala powstała wskutek długotrwałego wiatru wiejącego nad rozległym obszarem wodnym i utrzymująca się przez pewien czas po ustaniu wiatru»

∆ sport. Martwa piłka «piłka podana lub rzucona w czasie przerwy w grze, nie uwzględniona»

∆ techn. Martwy punkt, martwe położenie mechanizmu «położenie mechanizmu, w którym nie może on być uruchomiony nawet dowolnie dużą siłą»

∆ wojsk. Martwe pole «część terenu leżąca w zasięgu broni nieprzyjaciela, lecz zasłonięta przed jej ogniem przez ukształtowanie terenu lub budowlę»

∆ żegl. Martwa kotwica «ciężka konstrukcja metalowa lub żelazobetonowa służąca do zakotwiczenia na stałe latarniowców, beczek cumowniczych, pław itp.»

∆ Martwa woda «obszary wodne, w których zachodzi nagłe zmniejszenie prędkości płynącego statku związane z tworzeniem się, pod wpływem jego ruchu, wewnętrznych fal hamujących»

◊ Martwe barwy, martwy blask «blade barwy, blady blask»

◊ Martwy głos «głuchy, matowy, bezdźwięczny głos»

◊ Martwy sezon «pora, w której jest mało obrotów handlowych, mała wytwórczość, mały ruch, w której zaprzestaje się jakiejś działalności»

◊ Martwa litera (prawa) «przepisy, ustawy, zarządzenia itp. nie wykonywane, nie wprowadzone w życie, w czyn»

◊ Martwe dusze «osoby, których nazwiska są fikcyjnie wykazywane w spisach, ewidencjach itp.»

◊ Coś utknęło, stanęło na martwym punkcie «nie można czegoś doprowadzić do końca, coś ustało, zostało przerwane z powodu przeszkody trudnej do pokonania»

◊ Coś ruszyło z martwego punktu; ruszyć coś z martwego punktu «posunąć się naprzód w załatwieniu sprawy, której rozwiązanie natrafiało na przeszkody»

◊ Usiąść, siedzieć, stać, upaść, zwalić się, leżeć itp. jak martwy «usiąść, siedzieć, stać nieruchomo, sztywno; upaść, zwalić się, leżeć bezwładnie, bez czucia, stracić przytomność»

□ Ruszyć konceptem jak martwe cielę ogonem.przen.

a) «taki jak u zmarłego; sztywny, omdlały, blady, pozbawiony wyrazu»

Martwa bladość twarzy.

Patrzeć martwym wzrokiem.

b) «taki, w którym żaden głos się nie rozlega, w którym nie ma ruchu, w którym nic nie żyje; nieruchomy, nieożywiony»

Martwa cisza.

Martwa pustka ulic.

c) «nieżyciowy, nierealny; sztywny, bezduszny»

Martwe formuły.

martwy w użyciu rzecz. «człowiek martwy; zmarły»