- natura
- ż IV, CMs. \naturaurze; lm D. \naturaur1. blm«całokształt rzeczy i zjawisk tworzących wszechświat, świat (bez wytworów pracy ludzkiej); ziemia, woda i powietrze wraz z żyjącymi na nich i w nich roślinami i zwierzętami; przyroda»
Dzika, górska, leśna natura.
Natura żywa.
Natura martwa.
Cuda, piękno, urok natury.
Opisy natury.
Prawa natury.
Obcować z naturą.
∆ Martwa natura «kompozycja artystyczna przedstawiająca drobne przedmioty użytkowe, kwiaty, owoce, jarzyny, zabite zwierzęta itp.»∆ Studium, szkic, opis itp. z natury «studium, szkic itp. wykonane na podstawie bezpośredniej obserwacji rzeczywistości, otoczenia, modelu»∆ Spis inwentarza z natury «spis inwentarza dokonywany na podstawie naocznego stwierdzenia stanu faktycznego»∆ Malować, rysować, opisywać itp. z natury «malować, rysować itp. na podstawie bezpośredniej obserwacji rzeczywistości, otoczenia, modelu»◊ Wybryk natury «organizm żywy, twór przyrody o nienormalnych cechach, dziwnym wyglądzie, odbiegający od normy; dziwoląg»◊ Na łonie natury «w bezpośrednim kontakcie z przyrodą; na świeżym powietrzu»2. blm«stan pierwotny, prymitywny, nie zmieniony przez cywilizację i kulturę»Być w stanie natury.
Głosić ideę powrotu do natury.
◊ Dziecko natury «człowiek obcujący stale, od urodzenia z przyrodą, prosty, otwarty; człowiek niecywilizowany, pierwotny, nieokrzesany»3. blm«przyroda jako siła kształtująca organizmy żywe, zwłaszcza ludzi»Otrzymać od natury zdolności muzyczne.
Natura była dla niego szczodra.
4. «organizm; zasób sił fizycznych»Silna, żelazna natura.
Słabe natury nie wytrzymały trudów.
5. «właściwości wrodzone, charakter, usposobienie; człowiek, istota o określonym charakterze, usposobieniu»Gwałtowna, namiętna, zmysłowa, żywa, prosta, szorstka, twarda, łagodna, miękka, dobra, szczodra natura.
Coś leży, jest w czyjejś naturze.
Mieć coś w swojej naturze.
Być małomównym z natury.
Nasi komendanci to szlachetne natury.
◊ Szeroka natura «o usposobieniu wylewnym, żywiołowym, szczodrym; o człowieku z takim usposobieniem»◊ Głos natury «impuls do działania mający swe źródło w usposobieniu, w temperamencie kogoś, czegoś»◊ Gwałcić naturę, zadawać gwałt naturze «postępować wbrew przyrodzonym właściwościom, wrodzonym skłonnościom kogoś lub czegoś»◊ Coś jest, coś staje się czyjąś drugą naturą «ktoś przyzwyczaił się, przyzwyczaja się do jakiegoś postępowania, do odruchowego zachowywania się w jakiś sposób»□ Przyzwyczajenie jest drugą naturą.□ Natura ciągnie wilka do lasu.6. blm«istota, główne, charakterystyczne rysy czegoś; charakter, rodzaj»Techniczna natura jakichś trudności.
Zagadnienia natury metodologicznej.
Przypadłości natury żołądkowej.
◊ Coś jest zrozumiałe, coś wynika itp. z (samej) natury rzeczy «coś jest zrozumiałe, coś wynika itp. jako konieczne następstwo istoty jakiegoś zjawiska, zgodnie z wewnętrzną logiką jakichś wydarzeń itp.»7. blmprzestarz. «produkty, towary, przedmioty użytkowe, najczęściej jako środek płatniczy»dziś tylko w wyrażeniu: W naturze.‹łac.›
Słownik języka polskiego . 2013.
