nerw

m IV, D. -u, Ms. \nerwwie; lm M. -y

1. «splot włókien o różnej grubości i długości, okrytych wspólną otoczką, przewodzących bodźce czuciowe i ruchowe»

Nerw twarzowy, wzrokowy, słuchowy.

Porażenie, zapalenie, paraliż nerwu, nerwów.

∆ Nerw błędny «nerw czaszkowy odchodzący z rdzenia przedłużonego, unerwiający trzewia, m.in. serce, wątrobę, nerki»

∆ Nerw kulszowy «u kręgowców: najdłuższy i najgrubszy nerw przebiegający w tyle uda i goleni»

∆ Nerw obwodowy «nerw (czaszkowy i rdzeniowy) łączący centralny układ nerwowy z poszczególnymi narządami»

∆ Nerw trójdzielny «nerw czuciowo-ruchowy skóry twarzy, jamy ustnej i nosowej»

∆ Nerwy ruchowe «nerwy, których włókna przewodzą impulsy do narządów wykonawczych»

2. tylko w lm, pot. «system nerwowy jako siedlisko różnych stanów psychicznych, odporność psychiczna; zdenerwowanie, chorobliwe rozdrażnienie»

Słabe, silne, mocne nerwy.

Napięte, rozigrane nerwy.

To nie na moje (czyjeś) nerwy.

Koić, uspokajać, wzmocnić nerwy.

Chorować na nerwy.

◊ Nerwy stalowe, żelazne, nerwy jak postronki «opanowanie, wytrzymałość na silne podniety; spokojne usposobienie»

◊ Kłębek nerwów «o człowieku chorobliwie nerwowym, przewrażliwionym»

◊ Coś kosztuje kogoś wiele nerwów «ktoś osiąga coś kosztem wielkiego napięcia, silnego zdenerwowania»

◊ Działać komuś na nerwy, grać komuś na nerwach «drażnić, denerwować kogoś»

◊ Psuć, szarpać, targać, rozstrajać komuś lub sobie nerwy «wprawiać w stan zdenerwowania, przyprawiać o rozstrój nerwowy»

◊ Tracić nerwy «tracić cierpliwość, wyrozumiałość; denerwować się»

◊ Trzymać nerwy na wodzy, panować nad nerwami «być opanowanym, spokojnym, opanowywać zdenerwowanie, nie podniecać się»

◊ Nerwy odmówiły komuś posłuszeństwa, nie wytrzymały, zawiodły, poniosły kogoś «ktoś stracił panowanie nad sobą, załamał się psychicznie»

◊ pot. Żyć nerwami «żyć w ciągłym niepokoju, podnieceniu, ciągle się denerwować»

3. tylko w lp, pot. «wrodzone zdolności w jakimś określonym kierunku; predyspozycja, żyłka do czegoś»

Nerw artystyczny, narracyjny, dramatyczny, pisarski.

◊ Robić coś (np. grać, przemawiać) z nerwem «robić coś żywo, z temperamentem, z werwą»

4. bot. «u roślin, głównie w liściach: pasmo tkanki łykodrzewnej tworzącej wiązki przewodzące i wzmacniające; żyłki»

‹łac.›