o

I

1. «litera oznaczająca samogłoskę o»

∆ O kreskowane «litera ó oznaczająca brzmienie u, stosowana przede wszystkim w wypadkach, gdy samogłoska ta wymienia się z o, np. wóz - wozy»

2. «samogłoska ustna wymawiana przy niewielkim wzniesieniu tylnej części języka ku podniebieniu miękkiemu oraz przy zaokrągleniu warg»

II

«przyimek łączący się z rzeczownikami (lub innymi wyrazami pełniącymi ich funkcję) w bierniku lub miejscowniku»

a) «łączy z wyrazami nadrzędnymi, oznaczającymi czynność mówienia, myślenia pytanie, decyzję, prośbę, stan uczuciowy, oskarżenie itp. rzeczowniki oznaczające przedmiot, temat, treść, cel, skutek itp. czynności określonej w wyrazie nadrzędnym»

Mówić, myśleć, opowiadać o czymś.

Pytać o nowiny, o cenę czegoś.

Pamiętać o kimś.

Troszczyć się o zdrowie.

Mieć o czymś pojęcie.

Prosić, upominać się o coś.

Przyprawiać kogoś o chorobę, o zmartwienie.

Czy jest o co się gniewać?

b) «łączy z wyrazami nadrzędnymi oznaczającymi uderzenie, rzucenie, tarcie itp. lub opieranie się rzeczowniki oznaczające przedmiot działania tych czynności»

Fale biją o brzeg.

Koła dudnią o bruk.

Zawadzać o sprzęty.

Wytrzeć nogi o słomiankę.

Oprzeć drabinę o ścianę.

Opierać się o czyjeś ramię.

c) «tworzy wyrażenia oznaczające wielkość, stopień w skali, rangę czegoś, miary ruchu przestrzennego lub określenie lokalizacji w czasie czy przestrzeni»

Ktoś jest wyższy o głowę od kogoś.

Ktoś jest starszy o rok od kogoś.

Cenę podwyższono o dziesięć złotych.

Mieszkali o kilka kilometrów od Warszawy.

Umówić się o piątej.

Wyruszyć o świcie.

d) «tworzy wyrażenia określające, dotyczące charakterystycznych cech osób, istot żywych i przedmiotów»

Śpiewak o mocnym głosie.

Szarfy o barwach narodowych.

Perfumy o mocnym zapachu.

Pokój o wielkich oknach.

e) «tworzy najczęściej utarte wyrażenia oznaczające: za pomocą czegoś, w jakiś sposób»

Chodzić o kuli, o lasce.

Nie móc wstać o własnych siłach.

Być o chlebie i wodzie.

III

1. «wykrzyknik wyrażający żywe uczucia, pełniący najczęściej funkcję ekspresywną lub wyróżniającą (często powtórzony)»

O mój Boże, czy coś się stało?

O radości, o szczęście, znów jestem w domu!

O zgrozo!

O, ja nieszczęśliwa, co ja pocznę!

O tak! masz rację.

Źle z nim, o, bardzo źle!

O, to mi wiadomość!

O, do diabła!

O, rety!

O! O! O! widzę pożar.

2. «wykrzyknik towarzyszący czynności lub gestowi wskazywania na coś w przestrzeni, zwracający na coś szczególną uwagę»

O, ślady na piasku.

O, leci samolot.