otworzyć

otworzyć
dk VIb, \otworzyćrzę, \otworzyćrzysz, otwórz, \otworzyćrzył (\otworzyćwarł), \otworzyćrzony a. otwarty - otwierać ndk I, \otworzyćam, \otworzyćasz, \otworzyćają, \otworzyćaj, \otworzyćany
1. «odemknąć coś zamkniętego przez przekręcenie sprężyny zamka, odkręcenie kurka, odchylenie wieka, odkorkowanie, odpieczętowanie itp.»

Otworzyć bramę, drzwi, okiennice.

Otworzyć kłódkę, zasuwę.

Otworzyć kufer, butelkę, puszkę.

Otworzyć list, paczkę.

∆ Otworzyć sklep, dom towarowy, okienko w biurze itp. «rozpocząć czynności wykonywane przez daną instytucję w godzinach urzędowych»
∆ Otworzyć granicę «znieść zakazy ograniczające swobodny ruch towarów lub ludności między państwami»
◊ Otworzyć drogę, pole do czegoś «stworzyć pomyślne perspektywy dla rozwoju czegoś»
◊ Otworzyć duszę, serce przed kimś «wyjawić komuś swoje najskrytsze myśli, uczucia; zwierzyć się komuś»
2. «rozchylić, szeroko rozewrzeć, rozdziawić»

Otworzyć usta ze zdziwienia.

Pisklęta otworzyły dziobki.

◊ Nie otworzyć ust, gęby «nie odezwać się, nie wziąć udziału w rozmowie»
◊ Otworzyć komuś oczy na coś «ukazać prawdziwy stan rzeczy, pouczyć, uświadomić»
◊ Mieć oczy otwarte «widzieć to, co się dzieje dookoła»
3. «rozpostrzeć, wyciągnąć, rozłożyć»

Motyl otworzył skrzydełka.

Otwierać ramiona.

Otworzyć parasol.

◊ Przyjmować, witać kogoś z otwartymi ramionami, rękami «przyjmować, witać kogoś szczerze, z radością, serdecznie»
4. «założyć, uruchomić, ufundować, utworzyć, zacząć, rozpocząć»

Otworzyć teatr, dom kultury, pracownię, sklep.

∆ Otwierać dyskusję «zawiadomić zebranych o rozpoczęciu dyskusji nad referatem, odczytem itp.»
∆ Otworzyć ogień, kanonadę «rozpocząć strzelanie z broni ręcznej lub z armat»
5. «przeciąć, rozkroić, zwłaszcza operacyjnie, umożliwiając dostanie się do środka»

Otworzyć brzuch, klatkę piersiową.

otworzyć się - otwierać się
1. «zostać otwartym, odemkniętym, odsuniętym»

Drzwi otworzyły się z trudem.

Zamek szuflady otwierał się łatwo.

∆ Drzwi, furtka itp. otwierają się na zewnątrz, do wnętrza itp. «skrzydła drzwi, furtki itp. odchylają się na zewnątrz, do wnętrza itp.»
2. «rozewrzeć, rozchylić się szeroko»

Kwiat otworzył się w cieple.

◊ Otworzyły się komuś oczy na coś «ktoś poznał, uświadomił sobie coś»
3. «o ranie, przetoce itp.: zacząć się jątrzyć»
4. «rozstąpić się, roztoczyć się, ukazać się»

Otworzył się przed nimi piękny widok.

Otworzyły się przed nim nowe perspektywy.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • otworzyć — {{/stl 13}}{{stl 8}}{komuś} {{/stl 8}}oczy {{/stl 13}}{{stl 8}}{na coś} {{/stl 8}}{{stl 7}} uprzytomnić coś komuś; udowodnić komuś, że się mylił; ukazać mu rzeczywisty obraz sytuacji : {{/stl 7}}{{stl 10}}Dopiero przeczytanie „Archipelagu Gułag”… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • otworzyć — 1. Nie mieć do kogo ust, pot. gęby otworzyć «nie ma w pobliżu nikogo, z kim można porozmawiać»: Nie było do kogo ust otworzyć. Powinowaci i znajomi byli poruszeni, zatroskani, ale trzymali się z daleka. M. Ławrynowicz, Diabeł. 2. Nie otworzyć ust …   Słownik frazeologiczny

  • otworzyć (się) — {{/stl 13}}{{stl 7}}ZOB. otwierać (się) {{/stl 7}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}nie mieć do kogo ust [gęby] otworzyć; nie otworzyć gęby; nie otworzyć ust {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • otworzyć granice — {{/stl 13}}{{stl 7}} zezwolić na przekraczanie granic państwa i przebywanie na jego terytorium bez żadnych formalności urzędowych {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • otworzyć [rozdziawić] gębę — {{/stl 13}}{{stl 33}} wpaść w podziw, zdziwić się, zdumieć się :{{/stl 33}}{{stl 10}}Otworzył, rozdziawił gębę, jak to usłyszał. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • otworzyć [rozewrzeć, rozedrzeć, rozpuścić] gębę [i syn.] ( — otworzyć [rozewrzeć, rozedrzeć, rozpuścić] gębę [i syn.] ({{/stl 13}}{{stl 8}}{na kogoś}{{/stl 8}}) {{/stl 13}}{{stl 8}}pot. {{/stl 8}}{{stl 7}} zacząć krzyczeć na kogoś w sposób ordynarny, wulgarny, awanturować się z kimś, używając wyzwisk i… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • otworzyć usta — {{/stl 13}}{{stl 7}} odezwać się, powiedzieć coś : {{/stl 7}}{{stl 10}}No, w końcu otworzyłeś usta, już myślałem, że się obraziłeś na dobre. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • otworzyć się — Otworzyły się komuś oczy (na coś) «ktoś poznał, uświadomił sobie coś»: Na początku nie byłem przeciwnikiem tego filmu, bo być może go nie zrozumiałem. Dopiero po trzecim obejrzeniu otworzyły mi się oczy. J. S. Mac, Amway. Klapka się komuś… …   Słownik frazeologiczny

  • nie mieć do kogo ust [gęby] otworzyć — {{/stl 13}}{{stl 7}} nie mieć z kim porozmawiać, być samotnym : {{/stl 7}}{{stl 10}}Cały dzień pracowałem sam i nawet nie miałem do kogo ust otworzyć. Podczas wakacji wszyscy stąd wyjeżdżają, nie mam dosłownie do kogo gęby otworzyć. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • nie otworzyć gęby — {{/stl 13}}{{stl 8}}pot., {{/stl 8}}{{stl 7}}to samo co nie otworzyć ust: Nie otworzyć gęby w czasie dyskusji. Myślałem, że coś powie, a on ani gęby nie otworzył. {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”