pióro

n III, Ms. piórze; lm D. piór

1. «wytwór naskórka ptaków składający się z części dolnej (dudki) i górnej (stosiny), z której wyrastają w dwie strony gęste promienie, tworzące tzw. chorągiewkę; w lm upierzenie»

Pióra ptasie puchowe, pokrywowe.

Pióra twarde, ogonowe, skrzydłowe.

Pióra czaple, indycze, strusie.

Pióra bażanta, koguta.

Pęk piór.

Czapka z pawim piórem.

Kapelusz ze strusim piórem.

Indyk nastroszył pióra.

2. «przedmiot podobny do pióra; kiść»

Pióra trzcin, paproci, kukurydzy.

3. «narzędzie do pisania, dawniej zrobione z pióra ptasiego (gęsiego) lub trzciny, później metalowe, osadzone na specjalnej obsadce; stalówka z obsadką lub bez obsadki»

Stalowe, złote pióro.

Skrzypiące, zużyte pióro.

Pisać coś piórem.

Maczać pióro w kałamarzu.

∆ Wieczne pióro «pióro ze zbiorniczkiem na atrament wewnątrz obsadki»

◊ Artykuł, wiersz itp. wyszedł spod czyjegoś pióra «ktoś napisał artykuł, wiersz itp., ktoś jest jego autorem»

◊ Chwycić za pióro, wziąć się do pióra, jąć się pióra «zacząć pisać, zostać pisarzem»

◊ Coś nasuwa się, ciśnie się itp. pod pióro «coś nasuwa się jako temat do pisania»

◊ Maczać pióro w żółci, w goryczy itp. «pisać z goryczą, żalem, irytacją, ze złością»

◊ Przekreślić coś, zdecydować jednym a. za jednym pociągnięciem pióra «przekreślić coś, zdecydować bardzo szybko, błyskawicznie»

przen.

a) «pisanie, tworzenie dzieł literackich, piśmienniczych; twórczość literacka, piśmiennictwo, autorstwo»

Niezwykła łatwość pióra.

Mieć pociąg do pióra.

◊ Człowiek pióra «pisarz, literat»

◊ Mistrz pióra «świetny, znakomity pisarz»

◊ Dzieło, powieść, wiersz itp. czyjegoś pióra «dzieło przez kogoś napisane, dzieło czyjegoś autorstwa»

◊ Kolega, towarzysz po piórze «kolega w zawodzie pisarskim»

◊ Krzewić coś, walczyć o coś, zwalczać kogoś, coś piórem «krzewić coś, walczyć o coś za pomocą słowa pisanego»

◊ Pracować, parać się piórem «być pisarzem, literatem»

◊ Zarabiać, dorabiać piórem, żyć z pióra «zarabiać pisaniem, żyć z twórczości pisarskiej»

b) «sposób pisania właściwy danemu autorowi; styl; zdolności pisarskie, talent»

Dobre, świetne, lekkie, wyrobione pióro.

Ciętość, żywość pióra.

Ćwiczyć, wyrabiać swoje pióro.

c) «pisarz, literat; autor»

Najlepsze, najświetniejsze pióra kraju, epoki.

Skupić gdzieś (w jakiejś redakcji) znakomite, wytrawne pióra.

4. «narzędzie lub jego część rozszerzona, spłaszczona, przypominająca czymś pióro»

Pióro wiosła, steru.

Pióro wycieraczki do szyb samochodu.

∆ Pióro klucza «występ na końcu klucza, służący do otwierania i zamykania zamku»

∆ Pióro resoru «jedna ze stalowych sprężystych listew wygiętych w lekki łuk, wchodzących w skład resoru piórowego»

5. bud. «występ w boku tarcicy, np. w deskach podłogowych, w deszczułkach posadzkowych, służący do łączenia tych wyrobów»

6. łow. pióra «gruba szczecina na grzbiecie dorosłego dzika»