biały

\białyali, bielszy

«mający barwę właściwą śniegowi, mleku»

Oślepiająco biały śnieg.

Biały obrus.

Białe obłoki, kwiaty.

Zęby białe jak ser.

Ponad śnieg bielszym się stanę. (Żeromski)

∆ Biały człowiek «potocznie o człowieku należącym do białej odmiany»

∆ Biały dzień a) «ranek»

Spać, bawić się do białego dnia.

b) «pełnia dnia»

Zostać napadniętym w biały dzień.

∆ Białe noce «noce w krajach polarnych, gdzie zmierzch przechodzi bezpośrednio w brzask»

∆ Biały mróz «szron»

∆ Biała kawa «kawa z dodatkiem mleka lub śmietanki»

∆ Białe mięso «mięso dietetyczne (cielęce lub z drobiu)»

∆ Białe pieczywo «bułka, chleb przeważnie z pszennej mąki»

∆ Białe wino «wino z jasnych winogron»

∆ Biały orzeł «wizerunek orła będącego godłem państwa polskiego»

∆ Białe tango, biały walc itp. «tańce, do których panie proszą panów»

∆ Biały mazur «mazur tańczony nad ranem»

∆ Biały tydzień «masowa sprzedaż artykułów bielizny pościelowej, stołowej i odpowiednich materiałów, prowadzona przez określony czas»

∆ pot. Biała gorączka «delirium tremens»

przen. «atak złości, gniewu»

Dostawać białej gorączki na widok czegoś.

∆ Białe szaleństwo «narciarstwo»

∆ anat. Biała substancja, istota «część mózgu i rdzenia składająca się głównie z włókien nerwowych i komórek glejowych; białą barwę nadają włókna z osłonką mielinową»

∆ antr. Biała odmiana człowieka «jedna z trzech odmian człowieka współczesnego, charakteryzująca się jasną skórą o różnych odcieniach; europeidzi»

∆ biol. Białe ciałka krwi, białe krwinki «jądrzaste komórki krwi i limfy zdolne do aktywnego ruchu i fagocytozy, pełniące obronną rolę w organizmie - niszczą drobnoustroje, wytwarzają przeciwciała; leukocyty»

∆ lit. Biały wiersz «wiersz, w którym rymy występujące niekiedy sporadycznie, w dowolnych pozycjach wersów, mają funkcję instrumentacyjną lub stylistyczną, a nie kompozycyjną»

∆ mors. Biała flota «statki pasażerskie przystosowane do żeglugi przybrzeżnej»

∆ roln. Biała rdza → bielik w zn. 1

∆ techn. Biały metal «stop łożyskowy zawierający około 88% cyny»

∆ Biała blacha «blacha ocynkowana»

∆ Biały węgiel «woda jako źródło energii przetwarzanej w siłowniach na energię elektryczną»

∆ wet. Biała biegunka «choroba piskląt, głównie kurcząt, indycząt i bażantów, wywoływana przez bakterie, charakteryzująca się zasychającymi wokół odbytu odchodami o białym nalocie»

∆ wojsk. Biała broń «broń służąca do walki wręcz, np. broń sieczna, kłująca, obecnie głównie bagnety i noże zwiadowców»

∆ zool. Biały niedźwiedź «Thalaretos maritimus, duży niedźwiedź zamieszkujący okolice Bieguna Północnego, o kremowym ubarwieniu; ma owłosiony tył stopy, palce do połowy spięte błoną, doskonale pływa, nie zapada w sen zimowy; niedźwiedź polarny»

◊ Biały kruk «osobliwość, rzadkość, unikat, głównie w odniesieniu do rzadkich, cennych książek»

◊ Biały murzyn «człowiek (biały) wyzyskiwany, źle traktowany»

◊ Czarno na białym «na piśmie, w druku; w sposób oczywisty, niezbicie»

przen. «siwy - o włosach lub człowieku mającym takie włosy»

Starzec biały jak gołąb.

biały w użyciu rzecz.

1. «człowiek należący do białej odmiany»

Nieprzystosowanie białych do klimatu tropikalnego.

2. hist. «członek stronnictwa zachowawczego, antyrewolucyjnego (działającego w okresie powstania styczniowego), propagującego konieczność pracy organicznej»

3. hist. «człowiek o przekonaniach zachowawczych (zwłaszcza w odniesieniu do przeciwników rewolucji w ZSRR); kontrrewolucjonista»

biało-czerwony «złożony z dwóch części: białej i czerwonej»

Flaga biało-czerwona.

Opaska biało-czerwona.