podstawa

podstawa
ż IV, CMs. \podstawawie; lm D. \podstawaaw
1. «rzecz, na której coś stoi, opiera się, wspiera się; w architekturze i sztuce: dolna część budowli, kolumny, pomnika, rzeźby itp. (np. fundament, cokół, postument)»

Podstawa kamienna, marmurowa, betonowa albo podstawa z kamienia, z marmuru, z betonu.

Podstawa posągu, pomnika, wieży, baszty, lampy, obrabiarki itp.

∆ anat. Podstawa czaszki «dolna część czaszki»
∆ geol. Podstawa erozyjna a. erozji «poziom zbiornika wodnego, do którego uchodzi rzeka; teoretyczna granica, do której może działać erozja wgłębna rzeki»
∆ meteor. Podstawa chmur «odległość między dolną granicą chmury a ziemią lub poziomem morza»
2. «zasadniczy element czegoś, założenie, zasada, podbudowa, podwalina czegoś; początek, punkt wyjścia»

Pewna, obiektywna, niewzruszona, zdrowa, trwała podstawa.

Chwiejna, krucha, fałszywa podstawa.

Podstawy naukowe, ekonomiczne, prawne, materialne, klasowe.

Podstawa bytu, egzystencji, utrzymania, życia, rozwoju, działania, polityki, wychowania, wykształcenia, cywilizacji, wiedzy.

Coś stanowi, tworzy podstawę czegoś, do czegoś.

Coś służy za podstawę czemuś.

Coś leży u podstawy czegoś.

Mieć, przyjąć coś za podstawę.

Opierać, oprzeć coś na jakiejś (np. mocnej) podstawie, na jakichś podstawach.

∆ jęz. Podstawa słowotwórcza «wyraz podstawowy, którego temat zostaje użyty do utworzenia nowej jednostki wyrazowej»
∆ hist. Praca u podstaw «jedno z haseł pozytywizmu, nawołujące do pracy nad ekonomicznym i kulturalnym podniesieniem kraju»
◊ Nie bez podstaw, podstawy «nie bez racji, słuszności»
◊ Na podstawie czegoś «opierając się na czymś (jako na dowodzie, biorąc coś za punkt wyjścia)»
◊ Mieć podstawę, podstawy do czegoś «być uprawnionym do czegoś, móc uzasadnić coś (swoje postępowanie) czymś»
3. mat. «wyróżniony bok w figurze geometrycznej; ściana wielościanu nie będąca jego ścianą boczną»

Podstawa trójkąta, równoległoboku, ostrosłupa, stożka itp.

∆ Podstawa potęgi «liczba, którą podnosi się do określonej potęgi»

Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • podstawa — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż Ia, CMc. podstawawie {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} rzecz, na której coś stoi, opiera się, także dolna część czegoś wznoszącego się do góry, stojącego, wspartego : {{/stl 7}}{{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • grunt — Podstawa; coś najbardziej podstawowego lub najważniejszego Eng. Something most vital, basic or essential …   Słownik Polskiego slangu

  • mało- — «pierwszy człon wyrazów złożonych» a) «których podstawą jest połączenie przymiotnika mały z rzeczownikiem, np. małomiasteczkowy (od: małe miasteczko)» b) «których podstawą jest połączenie wyrazu mało z rzeczownikiem, np. małoletni (od mało lat)»… …   Słownik języka polskiego

  • trójnóg — m III, D. trójnógnogu (trójnógnoga), N. trójnógnogiem; lm M. trójnógnogi 1. «sprzęt o trzech nogach, w starożytności służący do palenia wonności i jako podstawa do lampek oliwnych, od renesansu jako ozdobny stolik, podstawa do waz, wazonów itp.,… …   Słownik języka polskiego

  • baza — ż IV, CMs. bazazie; lm D. baz 1. «ogół czynników istotnych dla istnienia i rozwoju czegoś; punkt oparcia, podstawa» Baza naukowa, finansowa. ∆ ekon. Baza materialno techniczna a) «środki materiałowe i wyposażenie techniczne, stanowiące podstawę… …   Słownik języka polskiego

  • fundament — m IV, D. u, Ms. fundamentncie; lm M. y «dolna część budowli lub podstawa konstrukcji osadzone w gruncie, wykonane z cegły, kamienia, betonu itp.» Fundamenty domu, pieca hutniczego, maszyny. Kłaść fundamenty pod dom. ∆ pot. Kopać fundamenty «kopać …   Słownik języka polskiego

  • korzeń — m I, D. korzeńenia; lm M. korzeńenie, D. korzeńni 1. «bezlistny organ roślin naczyniowych, rosnący zwykle pod powierzchnią ziemi; służy roślinie do pobierania wody i soli mineralnych oraz umocowuje ją w glebie» Korzeń główny. Korzenie boczne,… …   Słownik języka polskiego

  • marksizm — m IV, D. u, Ms. marksizmzmie, blm «system poglądów filozoficznych, ekonomicznych i społeczno politycznych stworzony przez K. Marksa i F. Engelsa, będący podstawą działania partii robotniczych, głoszący walkę klas i dyktaturę proletariatu w celu… …   Słownik języka polskiego

  • podbudowa — ż IV, CMs. podbudowawie; lm D. podbudowadów 1. «to, co zostało zbudowane pod czymś, co jest podstawą budowli lub jej części; podbudowanie» Drewniana, kamienna podbudowa. Podbudowa domu, stropu, schodów. Podbudowa drogi, torów kolejowych. przen.… …   Słownik języka polskiego

  • szybko- — «pierwszy człon wyrazów złożonych» a) «których podstawą jest połączenie przysłówka szybko z czasownikiem, wskazujący na szybkość tego, co nazywa druga część złożenia, np. szybkostrzelny (od szybko strzelać), szybkowar (od szybko warzyć)» b)… …   Słownik języka polskiego

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”