popiół

m IV, D. \popiółpiołu, Ms. \popiółpiele; lm M. \popiółpioły

1. «pozostałość (w postaci szarego proszku) po spaleniu substancji pochodzenia organicznego, zwykle drzewa, węgla»

Miałki, gruby, szary popiół.

Wybierać popiół z pieca.

Wygrzebywać z popiołu kartofle.

Wysypać popiół z fajki.

∆ geol. Popiół wulkaniczny «drobne cząstki lawy albo rozdrobnionej siłą wybuchu skały wulkanicznej, gromadzące się na stokach wulkanu lub unoszące się w atmosferze w postaci pyłu i osiadające w większej odległości od wulkanu»

◊ Spalić (się) na popiół «spalić (się) doszczętnie, dokładnie»

◊ Obrócić coś w popiół «spalić, zburzyć, zrujnować, zniszczyć coś zupełnie»

◊ Nie zasypiać gruszek w popiele «nie zaniedbywać czegoś»

◊ Odradzać się z popiołów «powstawać, zaczynać istnieć od nowa na ruinach, po całkowitym zniszczeniu»

przen.

Nadzieje, plany rozsypały się w popiół.

Odgrzebać, wskrzesić przeszłość z popiołów.

2. zwykle w lm «szczątki pozostałe po spaleniu zwłok; prochy ludzkie, spalone zwłoki»

Przysięgać na popioły swoich przodków.