- prowadzić
- ndk VIa, \prowadzićdzę, \prowadzićdzisz, \prowadzićwadź, \prowadzićdził, \prowadzićdzony1. «wieść kogoś, coś do jakiegoś miejsca, do celu; przeprowadzać kogoś, kto nie zna drogi albo sam iść nie może, wskazywać komuś drogę»
Prowadzić dziecko za rękę.
Prowadzić psa na smyczy, krowę na powrozie.
Prowadzić do domu, do stołu.
Prowadzić do teatru, na przedstawienie, na spacer.
Prowadzić na badanie, na przesłuchanie.
Prowadzić oddział do boju, do szturmu.
Prowadzić kogoś pod rękę, pod ramię.
∆ Prowadzić pióro, pędzel, ołówek «wodzić, przesuwać piórem, pędzlem itp. wykonując coś; posługiwać się piórem, pędzlem itp.»∆ Prowadzić smyczek «ciągnąć, przeciągać smyczkiem po strunach grając na jakimś instrumencie smyczkowym»∆ górn. Prowadzić szyb, chodnik «przebijać, drążyć w określonym kierunku szyb, chodnik itp.»◊ Prowadzić kogoś wzrokiem, oczami, oczyma «wodzić za kimś wzrokiem, odprowadzać kogoś wzrokiem»◊ Prowadzić kogoś na pasku, na sznurku «narzucić komuś swoją wolę, zmuszać, zmusić do postępowania według własnej woli»◊ Prowadzić do ołtarza «zawierać związek małżeński»◊ Prowadzić kogoś za rękę «kierować kimś, opiekować się kimś»◊ Prowadzić mazura, poloneza itp. «być wodzirejem w mazurze, w polonezie itp.»2. «stawać się przyczyną czegoś; powodować, wywoływać coś, pociągać za sobą coś»Objadanie się prowadzi do otyłości.
Takie postępowanie prowadzi do śmieszności.
◊ Coś do niczego nie prowadzi «coś mija się z celem, nie osiąga, nie wywołuje żadnego skutku»3. «kierować pojazdem mechanicznym, statkiem, końmi»Prowadzić ciężarówkę, czołg, samolot.
4. «kierować partnerem w tańcu»Łatwo z nim tańczyć, bo dobrze prowadzi.
Pewnie prowadzi swą partnerkę w tańcu.
5. «sprawować nad czymś nadzór, zarządzać czymś, zajmować się, trudnić się czymś; kierować czymś»Prowadzić roboty budowlane.
Prowadzić zakład rzemieślniczy.
Prowadzić dom, gospodarstwo domowe, rolne, hodowlę czegoś.
◊ Prowadzić dom otwarty «przyjmować gości, urządzać często przyjęcia»6. «w połączeniu z rzeczownikiem będącym dopełnieniem oznacza: realizować, kontynuować to, co jest wyrażone w dopełnieniu»Prowadzić badania.
Prowadzić rozmowę, spór, polemikę.
Prowadzić działalność kulturalną.
Prowadzić rozległą korespondencję.
Prowadzić dziennik, zeszyt.
∆ Prowadzić dochodzenie, śledztwo «zbierać, zebrać dowody w sprawie będącej przedmiotem śledztwa»∆ Prowadzić proces, sprawę «sądzić w jakiejś sprawie»∆ Prowadzić lekcje, wykład «mieć lekcję, wykład, uczyć, wykładać»◊ Prowadzić jakieś życie, np. towarzyskie, beztroskie, prowadzić jakiś tryb życia, np. spokojny uregulowany «pędzić, wieść jakieś życie, jakiś tryb życia, żyć w określony sposób»◊ Prowadzić grę ciemną, dwulicową, obłudną, podwójną «postępować obłudnie, nieszczerze, podstępnie»7. «ciągnąć się w jakąś stronę, stanowić dojście lub przejście do czegoś»Droga, szosa, ścieżka prowadzi do stacji, do miasta, na wschód, na zachód, przez las.
Drzwiczki prowadziły do spiżarni.
Schody prowadzą na piętro.
Różne drogi prowadziły do tego celu.
8. «o zawodnikach, drużynach sportowych: być pierwszym w klasyfikacji, mieć przewagę nad przeciwnikiem; przodować»Prowadzić różnicą tylu a tylu punktów.
∆ Prowadzić bieg, wyścig «być na czele, biec, jechać na pierwszej pozycji»9. muz. «uwypuklać melodię w kompozycji albo w jej wykonaniu»∆ Dźwięk prowadzący «składnik gamy diatonicznej dążący do przejścia na sąsiedni dźwięk wyższy lub niższy oddalony od niego o półton; w gamach durowych i molowych dźwięk na VII stopniu dążący do przejścia na stopień VIII, czyli na tonikę»10. ogr. «podpierać, przycinać, wycinać itp. gałęzie, pędy lub korzenie rośliny w celu nadania roślinie określonego kształtu, określonej formy»prowadzić się1. «iść trzymając jeden drugiego za ręce lub pod ręce, podtrzymując się wzajemnie»Spacerowały prowadząc się pod rękę.
Prowadzą się jak zakochani.
2. «być prowadzonym»Dziecko nie pozwoliło prowadzić się za rękę.
3. «sprawować się, postępować, zachowywać si껏le, dobrze, przyzwoicie się prowadzi.
Prowadził się na studiach nienagannie.
◊ Kobieta, dziewczyna źle się prowadząca «kobieta, dziewczyna niemoralna, lekkich obyczajów»
Słownik języka polskiego . 2013.
