przez

przez
«przyimek łączący się z rzeczownikami (lub innymi wyrazami w ich funkcji) w bierniku»
1. «będący wykładnikiem relacji przestrzennej między wykonawcą czynności a początkiem i końcem drogi ruchu lub między wykonawcą czynności a przeszkodą (przegrodą)»

Iść przez most, przez plac.

Przepływać przez jezioro.

Przełazić przez płot.

Skoczyć przez rów.

Brnąć przez błoto, piachy.

Wpuścić kogoś przez bramę.

Przekręcić ser przez maszynkę.

Słońce zagląda przez okno.

Słyszeć przez ścianę rozmowę.

Zajrzeć przez szybę, oszklone drzwi.

Mieszkać z kimś przez podwórko, przez drogę.

Pokój łączył się przez sień ze sklepem.

◊ Mówić przez zęby «mówić ironicznie cedząc słowa»
◊ Lecieć przez ręce «o kimś nieprzytomnym, zemdlonym, bezwładnym»
◊ Śmiać się przez łzy «śmiać się będąc w rzeczywistości smutnym»
◊ Widzieć jak przez mgłę «widzieć niewyraźnie»
◊ Mówić przez sen «mówić śpiąc, we śnie»
2. «będący wykładnikiem relacji między czynnością a sposobem wykonania, narzędziem, przedmiotem lub wykonawcą pośredniczącym w działaniu»

Rozmawiać przez telefon.

Słuchać muzyki przez radio.

Patrzeć przez lunetę.

Był porzucony przez rodziców.

Przesłać wiadomość przez kolegę.

Dzieci odmieniały wyraz przez przypadki.

◊ Robić coś (np. mówić, nawoływać, pytać) jeden przez drugiego «robić coś (np. mówić, nawoływać, pytać itp.) na wyścigi, nie zwracając uwagi na innych»
3. «oznaczający relację między czynnością a czasem jej trwania»

Mówić o kimś przez cały wieczór.

Nie przychodzić do kogoś przez miesiąc.

Pamiętać o kimś przez kilka lat.

Zawahać się przez chwilę.

4. «będący wykładnikiem relacji przyczynowej między faktami wyrażonymi w zdaniu»

Przez niego straciła zdrowie.

Oczernić kogoś przez zazdrość.

Poznać kogoś przez przypadek.

◊ Rozumieć coś przez coś «mieć coś na myśli wypowiadając jakieś słowa»
5. «w konstrukcjach biernych: tworzący wraz z rzeczownikiem (podmiotem konstrukcji czynnej) dopełnienie bliższe, często dopełnienie sprawcy»

Był źle traktowany przez opiekuna.

Wypracowanie było czytane przez ucznia.

Wymknął się nie zauważony przez nikogo.

6. «wyznaczający relację między czynnikami działań arytmetycznych»

Podzielić 100 przez 5.

Pomnożyć podstawę trójkąta przez jego wysokość.


Słownik języka polskiego . 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • przez — {{/stl 13}}{{stl 8}}przyim., łączy się z biernikiem {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} wskazuje na rodzaj przestrzeni lub przeszkodę pokazywaną ruchem zmierzającym w określonym kierunku (którędy?) : {{/stl 7}}{{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • przez to, iż — {{/stl 13}}{{stl 8}}spój., {{/stl 8}}{{stl 7}}to samo co przez to, że: Przez to, iż zima była surowa, opóźnia się wegetacja roślin. {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • przez to, że — {{/stl 13}}{{stl 8}}spój. {{/stl 8}}{{stl 7}} łączy zdania, między którymi ustanawia relację przyczynowo skutkową; wyrażenie to zwraca uwagę na przyczynę, rację, uzasadnienie jakichś treści; dlatego że : {{/stl 7}}{{stl 10}}Przez to, że nie mieli …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • przez aklamację — {{/stl 13}}{{stl 8}}przysł. {{/stl 8}}{{stl 7}} jednomyślnie, bez głosowania : {{/stl 7}}{{stl 10}}Uchwalić coś przez aklamację. Przyjąć, odrzucić wniosek przez aklamację. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • przez sen — {{/stl 13}}{{stl 8}}przysł. {{/stl 8}}{{stl 7}} śpiąc, w czasie snu, nie przerywając snu : {{/stl 7}}{{stl 10}}Mówić, krzyczeć przez sen. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • przez miedzę — W okolicy; bardzo blisko; nieopodal Eng. In the vicinity; very close; nearby …   Słownik Polskiego slangu

  • (ani) przez myśl [przez głowę] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{coś} {komuś} {{/stl 8}}nie przeszło {{/stl 13}}{{stl 7}} mówiący podkreśla, że coś było dla kogoś rzeczą niespodziewaną; nie uświadomił sobie czegoś : {{/stl 7}}{{stl 10}}Ani przez myśl mi nie przeszło, że to się tak skończy …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • jak przez mgłę — {{/stl 13}}{{stl 8}}przysł. {{/stl 8}}{{stl 7}} niedokładnie; niewyraźnie (najczęściej o wspomnieniach, postrzeganiu); mgliście : {{/stl 7}}{{stl 10}}Swoje wczesne dzieciństwo pamiętała jak przez mgłę. Przypomniał sobie jak przez mgłę wczorajszy… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • jak przez sen — {{/stl 13}}{{stl 8}}przysł. {{/stl 8}}{{stl 7}} o sposobie odbierania wrażeń zmysłowych lub umysłowych: niewyraźnie, niedokładnie, niejasno; mgliście : {{/stl 7}}{{stl 10}}Dziadka pamiętam jak przez sen. Widzieć coś jak przez sen. Jak przez sen… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • przechodzić – przejść przez — {{/stl 13}}{{stl 8}}{czyjeś} {{/stl 8}}ręce {{/stl 13}}{{stl 7}} być załatwianym (załatwionym) przez kogoś (na pewnym szczeblu jakiegoś postępowania), podlegać jakimś czynnościom z czyjejś strony : {{/stl 7}}{{stl 10}}Tak ważne dokumenty musiały… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”